Patyk | Autor: Hanna Samson

Hanna Samson to jedna z najbardziej intrygujących i wyrazistych autorek na polskim rynku literackim, której to twórczość dotyka zawsze samego sedna ludzkich emocji. Ilekroć sięgam po książkę tej autorki to wiem, że będę nią zafascynowana nie tylko pod względem fabuły, ale także i skomplikowanych porterów psychologicznych bohaterów opowiadanej historii. W powieściach tych bowiem najważniejszy jest zawsze człowiek i jego zachowania w najbardziej ekstremalnych, niespodziewanych i trudnych sytuacjach. I tak też było w przypadku najnowszej pozycji w dorobku Hanny Samson - "Patyka", która to ukazała się właśnie nakładem Wydawnictwa Znak.

Bohaterką tej opowieści jest Barbara - zwyczajna młoda kobieta, prowadząca spokojne i uporządkowane życie singielki i redaktorki jednego z poczytnych czasopism. Jej cały świat legnie w gruzach w jednej krótkiej chwili, gdy oto Basia zostaje napadnięta przez pewnego mężczyznę, i w obronie własnej wbija w jego ciało nożyczki. Przekonana o tym, iż zabiła napastnika, w odruchu paniki i szoku zaciera wszelkie ślady na miejscu napaści, a następnie ucieka jak najdalej od tego koszmaru. Od tej chwili rozpoczyna się niezwykła podróż Barbary, pełna strachu przed karą, więzieniem, prawdą o tym czy stała się morderczynią, która to zaprowadzi ją do rodzinnego domu w Łodzi... Jak się jednak okazuje, najtrudniej jest uciec przed samym sobą...

Książka Hanny Samson to niezwykle intrygująca, emocjonująca, barwna i mocna opowieść o ludzkiej przemianie, którą to uruchamia dramatyczne wydarzenie w życiu głównej bohaterki, czyli brutalna napaść. Przemiany z kobiety żyjącej według konwenansów, zasad, ograniczeń i wpojonych w dzieciństwie kompleksów, w osobę pozbawioną wszelkich hamulców, gdyż przekonaną o nieuchronności kary... To mocna, skomplikowana i bardzo wielowarstwowa historia o życiu zwykłej kobiety, które nagle przemienia się w koszmar, będący zarazem szansą na uwolnienie się od pustego życia... I z pewnoscią nie jest to lektura lekka, łatwa i przyjemna, ale za to niezwykle bogata w emocje i mądrość mówiącą o tym, że tak naprawdę każdy z nas kryje w sobie dwie osobowości, które zazwyczaj są swoimi absolutnymi przeciwieństwami...

Pod względem gatunkowym mamy tu do czynienia przede wszystkim z dramatem psychologicznym, ocierającym się jednak i o elementy powieści obyczajowej, sensacji, kryminału. Tym samym książka ta ma bardzo wiele twarzy, które wzajemnie się ze sobą przeplatają, tworząc spójną i bardzo ciekawą całość. Na duży plus zasługuje także sposób konstrukcji tej opowieści, oparty na przedstawianiu naprzemiennie wydarzeń rozgrywających się bezpośrednio po dniu ataku, jak i również wydarzeń mających miejsce podczas przesłuchania bohaterki na komendzie policji, które to odsłaniają prawdę o Barbarze i jej postępowaniu. Jednak jak się okazuje, tak naprawdę nie wszystko co tu widzimy jest takim, jakim by mogło się wydawać... Niemniej dzięki temu książka ta trzyma w wielkim napięciu i wielkiej niewiadomej od pierwszej do ostatniej strony, zaś całość wieńczy wielce spektakularny, szokujący, przerażający finał...

W książkach Hanny Samson zawsze występowały bardzo silne i skomplikowane postacie. Tak też jest i w przypadku "Patyka", gdzie oto poznajemy z jednej strony zupełnie zwyczajną kobietę, która jednak wraz z lekturą kolejnych stron okazuje się kimś zupełnie innym. Barbara to spokojna, inteligentna, ciesząca się życiem młoda kobieta, bynajmniej na pozór. W rzeczywistości bowiem jej charakter i osobowość okazują się bardziej skomplikowane, mroczne, niepokojące... Można by rzec, że to dwie osobowości w jednym ciele, ale równie trafna mogłaby być i ta teoria, że to "stara" i "nowa" Barbara przed i po traumatycznym wydarzeniu jej życiu, jakim to była napaść przed jej domem. Kto wie, być może obie te tezy są prawdą, być może tylko jedna z nich, a być może żadna..., ale za to pewne jest to, że Barbara jest człowiekiem bardzo intrygującym, którego poznawanie stanowi niecodzienne doświadczenie literackie... Drugą kluczową postacią tego dramatu jest matka naszej głównej bohaterki, która także wydaje się na pozór zupełnie zwyczajną, troskliwą, kochającą osobą, ale po bliższym poznaniu dostrzegamy w niej wielkie pokłady obłudy, pogardy, złości, które całkowicie zmieniają nasz sposób postrzegania tej postaci. I chyba mogę pozwolić sobie tu na stwierdzenie, że tak naprawdę obie te kobiety są do siebie bardzo podobne, choć żadna nie chce tego dostrzec...

W wielu opiniach na temat tej książki pojawia się słowo "feminizm"... Długo zastanawiałam się nad tym, czy powieść ta jest feministyczna, cokolwiek to powinno oznaczać... I myślę sobie, że nie jest to trafne stwierdzenie, gdyż historia Barbary i jej życiowego dramatu jest dla mnie przede wszystkim opowieścią o człowieku, a dopiero w drugiej kolejności o kobiecie. Oczywiście, mężczyźni w znacznej mierze nie wypadają dobrze w tej historii, nie są prawi, dzielni i gotowi zawsze stawać w obronie kobiety, czyli innymi słowy rzecz ujmująco - są zwyczajni i rzeczywiści. Podobnie ma się kwestia odnosząca do roli kobiety we współczesnym społeczeństwie, które to narzuca jej odgórnie pewne zachowania, ograniczenia, zasady moralne. Nie zgadzam się z takim postawieniem sprawy, zwłaszcza tu i teraz, czyli w czasach gdy równouprawnienie jest czymś naturalnym... Ponadto nie lubię szufladkowania i podziału na książki kobiece i inne, które z założenia jest sztuczne, krzywdzące i nie mające nic wspólnego z literacką sztuką. Dlatego też myślę, że książka ta jest dla wszystkich bez wyjątku, także i dla mężczyzn, którzy znajdą tu po prostu kawałek dobrej literatury z kobieca bohaterką na pierwszym planie.

Lektura tej powieści zaskakuje przede wszystkim tym, że tak naprawdę jest zupełnie czymś innym, aniżeli nam się wydaje po przeczytaniu pierwszych kilku stron. Otóż wraz z początkiem tej czytelniczej przygody z "Patykiem", byłam przekonana że kolejne godziny upłyną mi na sensacyjnej opowieści o zapętlającym się pościgu i osaczaniu głównej bohaterki, która próbuje uciec przed odpowiedzialnością i karą. I wbrew memu zaskoczeniu w dużej mierze nic takiego nie miało miejsca, zaś mym udziałem stała się emocjonalna i bardzo sentymentalna podróż do krainy dzieciństwa i młodości głównej bohaterki. To zmaganie się z trudną przeszłością, odkrywanie zakurzonych kart swojego wcześniejszego życia, naprawianie błędów i pomyłek, a także czerpanie jak największej przyjemności z tego, że wciąż jest się wolnym człowiekiem... Dla mnie książka ta stanowi swoisty literacki odpowiednik pięknego, polskiego filmu "Erratum", tyle że w kobiecym wydaniu i mimo wszystko z nutą sensacji i kryminału. Lubię takie historie, ponieważ opowiadają one w o życiu człowieka w najmądrzejszy z możliwych sposobów...

"Patyk" autorstwa Hanny Samson, to opowieść burząca spokój, zmuszająca do silnych przeżyć i mocnych emocji, ale także i dająca pewien powiew optymizmu w tym, że każdy człowiek może się zmienić, jeśli tylko tego naprawdę chce. Lektura tej książki sprawia wielką przyjemność z gatunku tej bardziej wyrafinowanej, ambitnej, dojrzałej, która to zostaje w nas na długo po zakończeniu przygody z tą opowieścią. I można by rzec, że to kolejna odsłona twórczość tej autorki, która raz jeszcze oddaje wielką skalę jej talentu i niezwykłą umiejętność mówienia o tym co trudne, w pięknym, literackim stylu... Polecam tę książkę każdemu, bo to ważna i bardzo udana opowieść, którą z pewnością warto poznać...