Modni Od Arkadiusa Do Zienia | Autor: Karolina Sulej

Pierwsze na polskim rynku wyczerpujące kompendium o współczesnej polskiej modzie. Pozycja obowiązkowa dla każdego zainteresowanego tą dziedziną sztuki.

"Dziedziną sztuki" napisałam nieprzypadkowo, bowiem Karolina Sulej zajmuje się badaniem mody jako sztuki właśnie i w swej książce stara się zerwać ze stereotypem, według którego moda jest wyłącznie rozrywką próżnych ignorantów i pożywką dla plotkarskiej prasy.

W "Modnych" prezentuje sylwetki 23 projektantów, którzy - jej zdaniem - "są najczęściej kojarzeni z modą". Ich lista nie jest utworzona ani alfabetycznie, ani chronologicznie, tworzy jednak kompleksowy przegląd polskiego środowiska kreatorów mody. Mamy tu zatem ludzi działajacych w branży od wczesnych lat 90-tych (a nawet i wcześniej), kiedy to pojęcie modowej marki znane było wyłącznie pilnym czytelnikom dzieł ikon zachodniego biznesu i marketingu; mamy projektantów rodzących się wraz z wszechobecną plotkarską prasą, dzięki niej promowanych i - zdawałoby się - tworzących przede wszystkim na jej potrzeby; mamy wreszcie projektantów najmłodszego pokolenia szyjących w głównej mierze dla ludzi takich jak oni, poznawanym przede wszystkim dzięki mediom społecznościowym i tam też tworzących swe promocyjne kampanie. Wielu z nich znałam od dawna, o niektórych przeczytałam po raz pierwszy.

Choć opisana przez tą samą autorkę, każda z postaci przedstawiona została w inny sposób, tak jak inna jest osobowość każdej z nich. Jedni bohaterowie mówią wyłącznie o swej pracy i jej szczegółach z - nomen omen - krawiecką wręcz precyzją, drudzy wolą ubarwiać swe życiorysy pikantnymi szczegółami z życia prywatnego. Karolina Sulej daje im w tym wolną rękę, nie nagina wypowiedzi do jednego modelu. Chcesz opowiadać jak krok po kroku powstają twoje kreacje - nie ma sprawy, preferujesz historie w stylu "kiedy to po raz pierwszy całowałem się z chłopakiem" - proszę bardzo. Projektanci nie unikają tu tematów trudnych - odważnie przyznają się do swojej orientacji seksualnej, śmiało mówią o depresji, chorobach, szykanach ze strony mediów i samego środowiska, zazdrości panującej w modowym światku, nieuczciwych biznesowych partnerach. Karolina Sulej towarzyszy im w najróżniejszych sytuacjach - w domu, w pracowni, podczas castingów i pokazów mody. Wydaje się, że dzięki tej publikacji oni też coś zyskali - wreszcie mogli powiedzieć o tym, jacy są naprawdę, a nie na jakich kreują ich kolorowe media. Skutek tego jest różny - część z nich polubiłam, o paru zmieniłam zdanie, niektórzy wydali mi się niesympatycznymi narcyzami, niemniej o wszystkich mogę powiedzieć jedno - w tej książce nareszcie są sobą.

Jedynym minusem tej książki jest dla mnie może trochę zbyt naukowy jak na tego typu publikację język. Pani Karolina jest naukowcem i to widać w sposobie jej pisania. "Modnych" czytałam bardzo powoli, uważnie (inaczej się nie da), do wielu fragmentów wracałam po kilka razy. Z drugiej strony książka ta przypomina mi nieco podręcznik akademicki i uznałabym ją za lekturę obowiązkową dla wszystkich początkujących twórców mody. Bowiem w "Modnych" nie zostali przedstawieni wyłącznie sami kreatorzy, lecz cały proces pracy nad modą - etapy kariery projektanta, pracy nad poszczególnym strojem i całą kolekcją, przygotowywania pokazu mody czy sesji zdjęciowej.

W 2012 roku, również nakładem "Świata Książki", ukazały się "Dynastie, które stworzyły luksus". Ta francuska publikacja poświęcona była takim tuzom modowego biznesu jak Gucci, Hermés czy Louis Vouitton. Recenzowałam wówczas tę książkę dla jednego z modowych portali i żałowałam, że nie mamy podobnego tytułu na temat rodzimego świata mody. Kiedy wzięłam do ręki "Modnych" od razu przypomniała mi się tamta książka i tamta recenzja. Dobrze, nie mamy wprawdzie jeszcze modowych dynastii (choć to nie nasza wina - tak chciała historia), lecz czytając o zagranicznych twórcach mody śmiało możemy dziś powiedzieć iż Polacy nie gęsi i swych projektantów mają.

„Moda to komunikacja, język, sztuka; to nie tylko zbiór ciuchów, które modelki prezentują na wybiegu. Chalayan rozumiał, że moda nie tylko ubiera, lecz także opisuje świat – jego konflikty, pytania. A przy tym tworzone przez Chalayana projekty zawsze były „do noszenia". Pracując z nim, uświadomiła sobie, że rzemieślnicza perfekcja, to za mało. Zrozumiała, że chce wykorzystywać swoje umiejętności, miłość do mody po to, żeby porozumiewać się lepiej z drugim człowiekiem."

Człowiek, o którym mowa powyżej to Hussein Chalayan, brytyjski projektant mody tureckiego pochodzenia, a wspomina o nim Monika Jakubiak, performerka, artystka, aktywistka, nauczycielka, projektantka, krawcowa, szwaczka, konstruktorka, konsultantka, animatorka kultury i stylistka. Jedna z kilkunastu bohaterów fantastycznej pracy Karoliny Sulej zatytułowanej „Modni. Od Arkadiusa do Zienia". W życiu bym się nie podejrzewał o zainteresowanie taką tematyką, tym bardziej czuję się w obowiązku dać upust swojemu niekłamanemu zachwytowi dla tej publikacji. Zarówno jej temat, jak i niektórzy bohaterowie (okazuje się, że kojarzyłem zaledwie kilkoro z nich), funkcjonowali wcześniej w mojej świadomości, jako mało interesujący, emocjonalnie i intelektualnie ubogi świat celebrities. Okazało się, że jest zgoła inaczej. Że za całym tym blaskiem, „glamurem", błyskiem fleszy i pozami na ściankach, kryje się szalenie bogate emocjonalnie i artystycznie uniwersum stworzone przez niebanalnie uzdolnione i wrażliwe jednostki. Większość ze sportretowanych przez autorkę postaci, to osoby pochodzące z małych miasteczek bądź krajów nie kojarzących się z modą i awangardową sztuką, które dzięki swojej wyjątkowości, determinacji i wierze w swój talent i odmienność, osiągały szczyty, o jakich wcześniej bały się nawet marzyć.

Wiele z tych ścieżek było podobnych do siebie, na tyle jednak odmiennych, że każdą z nich czyta się porównywalnym zainteresowanie. Sulej stworzyła kapitalne portrety projektantów, zszywając je niejako z ogólnie znanych faktów z ich życiorysów, ze wspomnień znajomych i współpracowników, wreszcie z bardzo osobistych z nimi rozmów. A jest Karolina Sulej znakomitą rozmówczynią, od lat parającą się dziennikarstwem, kiedyś stylistka, dziś, jak głosi notatka na skrzydełku książki, zajmuje się antropologią mody. I trzeba przyznać, że zajmu się kapitalnie, wyjątkowo wnikliwie i fachowo, nie zatracając przy tym lekkości pióra charakterystycznego dla blogowej felietonistyki. Kreśli soczyste, dynamiczne portrety, inspirując do dodatkowych własnych poszukiwań i drążenia tematów jakie podrzucali jej rozmówcy, a przy tym przedstawia spory kawał historii rodzimej mody od czasów transformacji ustrojowej aż do dzisiaj, a nawet dalej, kończy bowiem swój przegląd fascynujących indywiduów kilkoma szkicowymi sylwetkami najmłodszego pokolenia polskich artystów wchodzących w świat wielkiej twórczej mody. Prócz takich tuzów i stałych bywalców łamów kolorowej prasy jak Zień, Minge, Ossoliński, Baczyńska czy Paprocki i Brzozowski na kartach „Modnych" pojawia się też grono mniej bądź wcale nie znanych laikom postaci o nieprzeciętnych talentach i niesamowicie interesujących życiorysach. Sulej nie stawia im jednak pomników, nie kreuje na niedostępnych bożków, nie próbuje kreślić laurek czy panegiryków. Konfrontuje ich dokonania ze zwyczajnymi ludzkimi przypadłościami, z którymi stale muszą się borykać, a nieczęsto są to tematy, które wloką się za nimi od czasów dzieciństwa. O jej klasie świadczy niezbicie to, jak bardzo otwierają się przed nią jej rozmówcy i jak bardzo potrafi być taktowna w opowiadaniu o ich potknięciach i słabościach.

Z całym przekonaniem można więc pracę tę polecić każdemu, kto poszukuje tekstów o ciekawych postaciach, o artystach przekraczających granice i wytyczających nowe ścieżki, o polskich twórcach, którzy podbijają zagraniczne rynki nie tylko swoją fantazją, ale też wyjątkową fachowością i profesjonalizmem.