Na Skraju Nocy | Autor: Paweł Jaszczuk

Dokonań literackich Pawła Jaszczuka do dziś dzień nie było dane mi znać. Ten brak znajomości jego książek bierze się z tego, że przeważająca część moich lektur to dzieła twórców amerykańskich, ale także po prostu nie natrafiłem wcześniej na jego książki. A z biogramu zamieszczonego na skrzydełku okładki dowiedziałem się, że Paweł Jaszczuk ma ich na koncie już kilka: Foresta Umbra (za te powieść autor otrzymał Nagrodę Wielkiego Kalibru), Plan Sary, Marionetki, Akuszer Śmierci no i, oczywiście, najnowsza pozycja w jego dorobku literackim, Na skraju nocy. Okładkę tej właśnie powieści zdobi polecanka znanej pisarki kryminałów, Katarzyny Bondy, jednak do tej formy reklamowania książek już dawno nabrałem dystansu, biorąc je po prostu za chwytliwy zabieg marketingowy wydawców.

Lekturę Na skraju nocy rozpoczynamy od zagadkowego prologu, mającego wzbudzić zainteresowanie czytelnika i wciągnąć go w powieść już od pierwszych stron. A jest to scena niczym żywcem wyjęta z filmu sensacyjnego: mężczyzna podrywa nieznajomą dziewczynę i razem udają się do pokoju. Kiedy ona idzie do łazienki, on się rozbiera. Potem gasi światło i czeka, a dziewczyna w końcu przychodziło pokoju. Jednak mężczyzna dostaje coś, czego zupełnie się nie spodziewał...

Joanna Ewa Drozd zatrzymuje się w jednej z kamienic małego miasteczka. Pokój, który udało się jej dostać, znajduje się w mieszkaniu starszej wiekiem, schorowanej kobiety, Blanki Ptasznik. Kobieta w zasadzie cały czas tylko leży w łóżku, nie podnosi się i wymaga stałej opieki. Co prawda każdego dnia odwiedza ją pielęgniarka, ale to nie wystarcza, dlatego sama Joanna będzie musiała zajmować się obłożnie chorą, z czym mimo początkowych oporów radzi sobie całkiem dobrze.

Mieszkając ze starszą panią Joanna szybko poznaje innych lokatorów kamienicy. Wszyscy bez wyjątków wydają się nieco dziwni, niektórzy mówią w zagadkowy sposób, każdy zdaje się wiedzieć o czymś, o czym mówić Joannie nie chce. Poza lokatorami Blankę Ptasznik odwiedzają także inni ludzie: młody lekarz, który zaleca mówić do starszej kobiety nawet wtedy, gdy śpi, dziwaczny, dystyngowany starszy jegomość, który okazuje się być prokuratorem Antonim Jelito, oraz przychodząca po zapadnięciu ciemności, w objęciach nocy, tajemnicza kobieta cierpiąca na łuszczycę skóry. Wszyscy oni sprawiają na Joannie niezbyt przyjemne wrażenie, ponadto kobieta wyraźnie zdaje sobie sprawę z tajemniczej atmosfery unoszącej się w budynku. Dziwne zdarzenia i nietypowe zachowania sąsiadów wciągają ją i absorbują jej uwagę, prowadząc do odkrywania kolejnych tajemnic z przeszłości lokatorów.

Na skraju nocy jest thrillerem psychologicznym, którego fabuła – gęsta, miejscami mroczna – rozwija się raczej powoli. Akcja nie gna do przodu na łeb, na szyję, lecz posuwa się stopniowo, małymi kroczkami. Miejscami bywało dla mnie nawet nieco nudnawo, ale trzeba przyznać, że powieść Pawła Jaszczuka ma w sobie ciężki, mroczny klimat. Częste przeskoki narracyjne z teraźniejszości w przeszłość odkrywają przed czytelnikiem fakty z życia lokatorów budynku, a ich wzajemne relacje są dość osobliwe. Wszystko to składa się na powieść stosunkowo ciekawą, choć nie powalającą na łopatki – być może wszystko dzieje się zbyt wolno, nie wiem, w każdym razie zainteresowanie rozgrywającymi się zdarzeniami rośnie powoli, a książka – po interesującym prologu, choć bardzo mało oryginalnym – zaczyna nieco nużyć.

Na skraju nocy jest przyzwoitą powieścią o dość ciężkiej atmosferze, skierowaną do zwolenników kryminałów rozgrywających się w naszych polskich realiach. Wolne tempo wydarzeń nie absorbuje uwagi czytelnika w zbyt dużym stopniu, wciąga go w powieść raczej powoli. Wraz z upływem stron ciekawość jednak rośnie, aż do samego wyjaśnienia. Na skraju nocy można więc polecić jako powieść ciekawą, lecz raczej średnią.