Karbala | Autor: Marcin GórkaPiotr Głuchowski

W ciągu ostatnich tygodni ponownie słyszymy w mediach nazwę Karbala. W związku z premierą filmu Krzysztofa Łukaszewicza, która odbyła się 11 września tego roku, zainteresowanie mediów skierowało się ku owianej dotąd tajemnicą akcji polskich żołnierzy w Iraku. Czy obrona City Hall była dobrze zaplanowana? Czy zabici przez polskich żołnierzy przeciwnicy byli terrorystami, czy niewinnymi mieszkańcami? Na te i inne pytania starają się udzielić odpowiedzi autorzy książki ,,Karbala".

Jest 4 kwietnia 2004 roku. Polacy udają się do City Hall, gdy nagle zostają zaatakowani przez znaczącą liczbę wrogów. Ostrzeliwani z każdej strony, z godziny na godzinę zmagają się z własnymi przeciwnościami. Zaczyna kończyć się amunicja, a wróg nie przestaje atakować. Zatem w jaki sposób udało im się przetrwać?

Książka Głuchowskiego i Górki jest swoistym hołdem dla żołnierzy, którzy z narażeniem zdrowia i życia uczestniczyli w ,,misji stabilizacyjnej" w Iraku. Autorzy wskazują, że wyjazd Polaków do Iraku był elementem regularnej wojny wywołanej przez George'a W. Busha. Przez kłamstwa CIA polski rząd przyłączył się do okupacji Iraku i pogorszenia napiętych stosunków z tym krajem.

Autorzy przedstawiają zdarzenia, które poprzedzały walki o City Hall i niejako do nich doprowadziły. Dzięki fragmentom wypowiedzi uczestniczących w tych wydarzeniach żołnierzy ich relacja przypominająca prasowe doniesienia dodatkowo zyskuje uznanie czytelnika. Dziennikarze ukazują zmianę nastawienia polskiego społeczeństwa do roli znajdujących się w Iraku Polaków. Początkowo prezentowana przez media sielanka (nazywanie strefy naszych wojsk województwem irackim, ukazywanie pracy żołnierzy tylko z perspektywy pomocy humanitarnej) przeistoczyła się w nagonkę na rząd i pytania o zasadność uczestniczenia naszych żołnierzy w operacji stabilizacyjnej, gdy zginął pierwszy znajdujący się tam Polak. W ten sam sposób nastąpiła zmiana nastawienia do uczestników obrony City Hall. Najpierw nazywani bohaterami, później zostali zmieszani z błotem i określani jako najemnicy i mordercy.

Autorzy dostarczają również wielu interesujących informacji przydatnych dla czytelnika, który nigdy nie miał do czynienia z wojskiem i militariami. Dowiedzieć się można o uzbrojeniu polskich wojskowych, którzy często byli uważani za wariatów albo wyśmiewani przez amerykańskich kolegów. Misja w Iraku ukazała bowiem brak przygotowania wojska, którego pojazdy były przestarzałe i wzbudzały powszechną kpinę. Bez przygotowania albo z głowami pełnymi nieprzydatnej wiedzy nasi żołnierze musieli w ciągu kilku miesięcy przeistoczyć się w wojsko nowoczesne na miarę XXI wieku.

Oprócz szczegółowych opisów walk zostały przedstawione również ogólne informacje dotyczące Iraku oraz organizacji (często terrorystycznych) walczących o wpływy. Czytelnik może zapoznać się z drogą Hussajna do władzy oraz upadkiem jego reżimu. Zaprezentowany został także wybór kandydatów na zamachowców samobójców i sposoby manipulowania irackim społeczeństwem, które z czasem zaczęło sprzyjać terrorystom.

W formie obrazków i migawek ukazane zostały również sytuacje dnia codziennego. Żołnierze jedzący wspólnie posiłki, podrywający swoje koleżanki, czy urządzający zabawy za plecami dowództwa to inne oblicze armii, takie bardziej ludzkie, odbrązowione.

Całość doskonale uzupełniają skrajne opinie internautów oraz zdjęcia (również z planu filmowego) i materiały kartograficzne z zaznaczoną ,,polską strefą wpływów". Na jednym z takich zdjęć widzimy dzieci proszące wojskowych o puszkę coli, które ilustruje również drugie odbicie polskiej misji w Iraku. Nasi żołnierze starali się zawsze pomagać mieszkańcom. Autorzy wspominali o budowaniu szkół, studni, czy dzieleniu się jedzeniem. Irackie dzieci rozpoznawały ich po naszytej na mundurze biało czerwonej fladze i niecierpliwie czekały, co tym razem dostaną z rąk ,,mister Bulanda" (Bulanda to irackie określenie Polski).

,,Karbala" pokazuje prawdziwy wizerunek polskiego żołnierza, który mimo strachu i niepewności walczy i niezamierza się poddawać. Dzięki takim odważnym ludziom można być dumnym z kraju i polskiej armii. Walki do których doszło w Iraku pozostawiły ślady nie tylko na ciałach naszych żołnierzy. Siedmiu z obrońców City Hall musi zmagać się z syndromem stresu pourazowego.

Jednym mankamentem książki znanych dziennikarzy jest sposób przedstawienia zdarzeń. Częste przeskoki w czasie, urywane wypowiedzi i zdarzenia nieco zaburzają ciągłość narracji i mogą nieco zapętlić czytelnika. Moim zdaniem za dużo miejsca poświęcono również broni i innym formom uzbrojenia, które dla mnie jako kobiety niewiele wnoszą i są nieco nużące.

Niemniej relacja zaprezentowana przez autorów jest interesująca i poruszająca. Głuchowski i Górka wykazali się wytrwałością i przełamali zmowę milczenia. Mimo, że od tamtych wydarzeń minęło 10 lat starali dotrzeć się do każdego, kto chciał opowiedzieć swoją historię. Mimo niejednoznacznych relacji wynikających z zatarcia niektórych szczegółów w ich pamięci dziennikarze byli nieustępliwi i wykazali się pietyzmem w przygotowaniu książki opartej także na doniesieniach prasowych i materiałach nigdy nie publikowanych. Za to należy się im ogromne podziękowanie za nakład pracy, który włożyli w przygotowanie tej fascynującej książki.

Książkę polecam każdemu pasjonacie historii najnowszej oraz wojskowości. Również wielbiciele reportażowego sposobu przedstawiania zdarzeń będą zainteresowani. To również książka obowiązkowa dla osób, które chcą poznać lepiej powody wysłania Polaków do Iraku. Jest to także pozycja obowiązkowa dla każdego Polaka mającego negatywną opinię o naszej armii i służących w niej żołnierzach. To książka ważna, bo wywołująca emocje i prowokująca do rzeczowej dyskusji.