1939. Obrona Polski I Europy | Autor: Tadeusz Jurga

„W niedzielę 3 września żegnałem Ojca powołanego do wojennej służby łączności, kojarząc ten fakt z wyjazdem do pracy, z której powróci po kilku dniach."

Tymi słowami autor rozpoczyna książkę zatytułowaną „1939, Obrona Polski i Europy". Jest to typowa wojskowa publikacja, bardzo obszerna, podzielona na kilkanaście rozdziałów, z których każdy szczegółowo opisuje początkowe fazy II wojny światowej.

Tadeusz Jurga, wybitny historyk wojskowości, jest autorem wielu poczytnych książek z zakresu szeroko pojętej literatury wojennej, w tym między innymi „Bzura 1939". W kręgu jego zainteresowań leży w szczególności czasookres września 1939, zwanego w fachowej literaturze Wrześniem, tudzież Kampanią Wrześniową.

Również i ta publikacja w całości poświęcona została temu pierwszemu rokowi II wojny światowej, czyli pierwszej fazie największego konfliktu zbrojnego XX wieku. Głównym jej rysem, zauważanym też przez recenzentów historycznych, jest teza podniesiona przez Jurgę, iż we wrześniu 1939 roku Polska broniła nie tylko siebie, ale również całej Europy – wystraszonej wizją niechybnego starcia zbrojnego.

Całość książki scałował ciąg chronologiczno – problemowy ujęty w dziewiętnaście rozdziałów. Tytułem wprowadzenia do meritum tematu, autor szczegółowo omówił sytuację polityczno – militarną przed wybuchem II wojny światowej, co pozwala w następstwie lepiej zrozumieć przyczyny jej wybuchu, jak również wydarzeń Września'39. Ponadto powszechnie znanymi faktami historycznymi, w książce tej poruszone są także te rzadziej opisywane w literaturze fachowej, a nie mniej ciekawe, jak choćby terrorystyczna działalność Luftwaffe czy działalności tak zwanej V Kolumny. Oczywiście w kontekście tych wydarzeń autor opisał też zdradziecki cios, jaki walczącej heroicznie Polsce zadał Związek Sowiecki 17 września.

Trudna sytuacja Polski w tamtym okresie została podkreślona także w posłowiu, już bardziej emocjonalnym, niż część właściwa, w którym autor zauważa, iż w tym okresie, jednym z najtrudniejszych w naszej historii, Polska miała więcej wrogów, niż przyjaciół. Ci pierwsi byli wyjątkowo zdeterminowani w stopniowej degradacji państwa polskiego. Tym samym Jurga obala raz jeszcze mit o rzekomej przyjacielskiej pomocy udzielonej nam przez Brytyjczyków i Francuzów, gdyż bierność naszych sojuszników niewiele nam pomogła. Stało się jasne, że nie możemy liczyć na realne wsparcie, Polska musiała polegać tylko i wyłącznie na sobie w walce o niepodległość. Niestety, finał tej walki nie nastąpił szybko, nawet nie z końcem wojny w 1944 roku, lecz dopiero za sprawą ustaleń Okrągłego Stołu w 1989 roku.

Książka ta jest napisana przystępnym językiem na tyle, na ile jest to możliwe przy tego typu publikacjach. Autor wykazał się umiejętnością trefnego doboru cytatów, które pomagają poczuć atmosferę opisywanych wydarzeń i zrozumieć, choćby w części, ich specyfikę. Z pewnością nie jest to popularnonaukowa, szybka lektura, omawiająca jedynie w zarysie ważne wydarzenia historyczne. To książka dla znawców tematu, miłośników historii i wojskowości.

Na uwagę zasługuje również staranne wydanie zapewnione przez Wydawnictwo Bellona –twarda oprawa, ciekawa szata graficzna, czytelnie opisane mapki stanowiące doskonały komentarz do omawianych kwestii. To w połączeniu z chronologicznym układem tematycznym sprawia, że publikacja ta spełnia wszystkie warunki ambitnej, konkretnej publikacji historycznej, gdzie rzecz jasna treść merytoryczna stanowi największą wartość.

Jurga kończy książkę słowami: „Państwo demokratyczne jest opoką bytu nas wszystkich. Można i trzeba je poprawiać, doskonalić. Nie wolno niszczyć. Tego uczy nas historia!". Są one chyba najlepszym podsumowaniem całości tej publikacji, udowadniającymi, że przeszłość to najbardziej wiarygodny doradca w budowaniu przyszłości.