Czerwone Gitary Wczoraj I Dziś. Złoty Jubileusz 1965-2015 | Autor: Roman Stinzing

„Bez przytupu o skazanych na sukces"

Kto z nas, gdy za oknem pada siarczysty deszcz, nie nuci pod nosem „Ciągle pada"? Ciężko tego nie robić, skoro przyjęło się, że nawet stacje radiowe masowo puszczają w rozciapany dzień tę piosenkę. Geniusz to popularność, przeradzająca się w wieczne trwanie, przechodzenie z pokolenia na pokolenie i jeszcze dalej. Tak to jest z Czerwonymi Gitarami, że słuchano ich w drugiej połowie lat 60. ubiegłego wieku i wciąż słucha dzisiaj. Słucha, śpiewa i tańczy, choćby na weselach. W tym roku mija złoty jubileusz zespołu i na tę okazję pojawia się „kompendium o zespole wydane z okazji świętowania pięćdziesiątej rocznicy działalności Czerwonych Gitar" i jak dodaje wydawca: „niniejsza książka została przygotowana z myślą o Złotym Koncercie, uświetniającym ten zacny jubileusz".

Właśnie, niniejsza książka, zgrabnie wydana z sceniczną okładką (czerwona imitacja kurtyny sceny teatralnej wtopiona w czarne tło) i logiem zespołu (które pojawia się na płycie „Jeszcze raz") przypominającym naklejkę produktu wyprodukowanego według norm Unii Europejskiej: „GRAMY DLA WAS OD 1965 ROKU" (oczywiście, napis rozpisany po okręgu). Zupełnie trafne skojarzenie i niesmaczne porównanie. Papier śliski, a tekst poszarpany zdjęciami składają się wraz z nietypowym formatem na coś w rodzaju albumu. Z estetycznego punktu widzenia – wygląda ładnie i może być gratką dla fana Czerwonych Gitar. Genialny zespół zasługuje na dobrą oprawę.

Jednakże zawartość książki Romana Stinzinga z lekka rozczarowuje. Miało być ciekawie i ekscytująco, a wieje nudą. Doceniam pracę autora nad zebraniem wszystkich materiałów. Zgrabnie je poskładał i stworzył mini encyklopedię, która mogłaby być broszurą (wystarczy pomanipulować rozmiarem czcionki). Spora garść faktów zebrana w jedną książeczkę. Ni ziębi, ni grzeje.

Jeśli ktoś oczekuje, że wraz z Stinzingiem uda się w fascynującą przygodę, w której pozna Czerwone Gitary i uchwyci klimat czasów, odchodzących w niepamięć (szczególnie ważne dla młodych ludzi), zaśnie nad owym kompendium lub po prostu poszuka sobie piosenek w internecie i wejdzie w żywszą relację z Gitarami. Jasne, że wybrana przez autora forma usprawiedliwia treść, wszak kompendium to skrótowy zasób wiedzy na konkretny temat, ale w takim razie, jaki to ma sens? Żeby o tam fantastycznym zespole, pisać tak bez polotu? Widać, że ambicje były większe, ale zostały zupełnie nierealizowane.

Autor umieszcza oryginalny i oficjalny tekst piosenki Czerwonych Gitar „Byle co" („Nie daj się nabrać na byle co"), by czytelnik mógł sobie porównać obie wersje, ale sam nie komentuje wprowadzonych przez zespół zmian w żaden sposób (fani zapytają, czy istnieje jakaś ciekawostka / smaczek - dlaczego tak zmodyfikowano utwór? Może wiąże się z tym jakaś wyjątkowa historia?). Po co w kompendium coś, co niewiele wnosi? Gdzie dociekliwość (proszę tylko nie marudzić, że w kompendium nie ma na nią miejsca, ponieważ jest, gdyż wiąże się z to z przedmiotem badań)?
Interesujące są również fragmenty wypowiedzi osób, które spotykały się z członkami zespołów. Odgrzebanie ich to ambitna sprawa. Ale wprawienie je w tekst z garścią suchych faktów to niezbyt udana wycinanka. One ożywiają tę książkę, ale nie dodają jej wystarczającego polotu, ponieważ całość czyta się, jak sprawozdanie z lat działalności, jak życiorys encyklopedyczny, jak akt zabójstwa na barwną historię Czerwonych Gitar, które poruszały i poruszają do dzisiaj.

O zgrozo, nawet ciekawostki marne są. Oto skrócona wersja jednej z nich: „Nagrania dokonywane w Radiowym Studiu Nagrań Programu III Polskiego Radia (...) swoim poziomem technicznym, jak również i dynamiką dźwięku, znacznie odbiegały (...) od tych dokonanych w studiach (...)" (str.18). Podstawowe i niewyjaśnione przez autora pytania, jakie się nasuwają to: z czego wynika ta różnica dźwięku (jest tylko kilka ogólnikowych uwag o sprzęcie odnoszących się do jednego momentu z nagrań)? odbiegały w jakim sensie? co było gorsze / które było ewidentnie lepszej jakości? (naprawdę nie można było napisać tego wprost?) gdzie jest źródło „ciekawowości" tej ciekawostki?

I na koniec odnosząc się do zdań promujących tę książkę:
1. „W odróżnieniu od innych wydawnictw, publikacja ta ukazuje sukcesy i porażki Czerwonych Gitar na przestrzeni półwiecza." – Tak, ale wszystkie wzloty i upadki są opisane, jak naukowe sprawozdanie, wypis z pozbawionego emocji raportu. Jest wiedza, nie ma emocji, nie ma ekscytacji.
2. „Główne miejsce zajmuje analiza rok po roku fenomenu zespołu." – Analiza to doskonałe słowo, ale nie do końca adekwatne w tym wypadku, ponieważ fakty zostały zebrane, ale wniosków zupełnie brak.

Doceniam: wyszczególnienie składu zespołu na przestrzeni kolejnych lat i spis sukcesów, a także te kilka zdjęć (urozmaicają!). To pewien rodzaj podsumowania tego, co działo się z Czerwonymi Gitarami w pigułce. Współgra to z pojawiającym się na końcu książki uzupełnieniem, gdzie „podano informacje dotyczące nagrań radiowych, płyt, dyskografii, repertuaru zagranicznego, itd.".

„Jest to gratka nie tylko dla pasjonatów Czerwonych Gitar (...)" – może to gratka, ale nużąca i mało ekscytująca, choć zgrabnie wydana. I choć historia zespołu obfituje w wiele ciekawych ekscesów i jak zauważa autor, Gitary od początku swojej działalności skazane są na sukces, to w tej książeczce zupełnie tego nie widać.