Trzydziesta Pierwsza | Autor: Katarzyna Puzyńska

Współczesny polski kryminał to zazwyczaj opowieść o wielkim mieście i zamieszkujących go ludziach, którzy dzielą się na tych złych i dobrych, zaś ich wzajemne zmagania stanowią główną oś kryminalnej intrygi. W odróżnieniu od brytyjskich czy też skandynawskich autorów, Nasi rodzimi pisarze skupiają się głównie na realiach stolicy, Krakowa czy też innej wielkiej aglomeracji miejskiej. Niezmiernie rzadko przenoszą akcję swojej powieści na polską prowincję, tak jakby tam zło, zbrodnia i ludzkie żądze nie miały miejsca..Na szczęście jest jedna poczytna i uznana autorka kryminałów, która kładzie kłam owej tezie i czyni miejscem akcji swych kryminalnych opowieści polską wieś. Pisarzem tym jest Katarzyna Puzynśka, zaś jej kryminały tworzą cykl powieściowy pt. "Lipowo", którego to trzecia odsłona - "Trzydziesta pierwsza", miała niedawno swoją premierę.

Trzeci tom cyklu przenosi Nas ponownie do niezwykle urokliwego Lipowa, w którym to śledzimy losy policjantów miejscowej komendy, jak i również zwykłych mieszkańców wsi. Zbliża się Boże Narodzenie i jego wzniosła atmosfera zagościła już na ulicach i podwórkach Lipowa. Ów atmosferę psuje zbliżająca się wielkimi krokami data wyjścia na wolność mordercy - mieszkańca wsi, który przed piętnastu laty doprowadził do pożaru i śmierci czterech mieszkańców Lipowa, w tym trzech policjantów. Wśród ofiar pożaru był także ojciec młodszego aspiranta Daniela Podgórskiego oraz innego z funkcjonariuszy - Pawła Kamińskiego. W tym samym czasie do Lipowa przyjeżdża para szwedzkiego rodzeństwa, która ma jawnie nieprzyjazne zamiary wobec jednego z mieszkańców, jak i również trafia tutaj pewien badacz - naukowiec, chcący rozwikłać tajemnicę zbiorowego samobójstwa sprzed kilkudziesięciu lat. Tymczasem w przeddzień Wigilii dochodzi do pożaru w którym ginie człowiek..Aspirant Podgórski stanie przed trudnym zadaniem wykrycia sprawcy jak i również zmierzenia się z demonami przeszłości - swojej własnej, jak i całego Lipowa..

Zachwycona poprzednimi dwoma tomami cyklu z wielką niecierpliwością oczekiwałam na najnowszą powieść Katarzyny Puzyńskiej. Niecierpliwością i pewnym przekonaniem, iż książka ta będzie dorównywać swoim poprzedniczkom niezwykle wysokim poziomem i inteligencją, co w przypadku powieści kryminalnej jest kluczowe. Owa pewność wynikała z tego faktu, iż autorka ta w iście doskonały sposób opanowała tę umiejętność, którą tak bardzo cenimy w przypadku skandynawskich autorów, czyli toczenia opowieści kryminalno - psychologicznej w scenerii małej, zamkniętej i klaustrofobicznej społeczności, która kryje w sobie wielkie tajemnice..I oczywiście muszę od razu napisać, iż moja intuicja Mnie nie zawiodła. "Trzydziesta pierwsza" stanowi nie tylko godną kontynuację poprzednich odsłon cyklu, ale nawet, bynajmniej w Moim mniemaniu, lekko je przewyższa. Oto bowiem otrzymujemy tutaj coś, co można porównać do najbardziej klimatycznych, niepokojących i intrygujących powieści kryminalnych w historii tego gatunku, których nie powstydziłyby się takie tuzy jak Camilla Läckberg, Stieg Larsson czy sama Agatha Christie. Bez wątpienia jest to jedna z najciekawszych polskich powieści kryminalnych ostatnich lat, którą będzie naprawdę trudno "zdetronizować"..:)

Wyjątkowość i wielkość tej książki tkwi w jej niezwyklej sugestywności i realności odwzorowania świata polskiej wsi, w której dochodzi do tajemniczej zbrodni..Czytając tę książkę widzi się niemalże na własne oczy te wszystkie zabudowania, podwórza, główną ulicę, komendę policji ledwo pamiętającą swoje najlepsze czasy..Widzi się także tych ludzi, ich życie, mentalność i sposób podejścia do takich kwestii jak kara, sprawiedliwość, zemsta..I choć nie znam biografii Pani Katarzyny, to jestem niemalże pewna tego faktu, iż tak prawdziwy i jednocześnie niepokojąco mroczny obraz polskiej prowincji nie mógłby powstać tylko i wyłącznie zza biurka, lecz musiał być poparty albo własnym doświadczeniami z polską wsią, albo kontaktami z jej dawnymi lub obecnymi mieszkańcami..Jest to o tyle ważne, iż owe realia i kontekst policyjnego dochodzenia jest tutaj decydujący, a jednocześnie całkowicie inny niż ma to miejsce w wielu "miejskich" kryminałach. Z całą pewnością jest to jeden z najlepszych obrazów polskiej wsi w polskiej literaturze ostatnich lat, którym po prostu nie można się nie zachwycić..

Miejsce akcji i jego realność są ważne, jednak z pewnością nie uczyniłyby tej książki tak dobrej, gdyby nie intrygująca fabuła kryminalna. Otóż już od pierwszych stron zostajemy "wplątani" w niezwykłą historię kryminalną, która nie tylko zaskakuje Nas na każdym kroku, ale także balansuje na cienkiej granicy pomiędzy kryminałem, sensacją, opowieścią obyczajową, a nawet thrillerem. Dzięki temu czytelnik nie skupia się tylko i wyłącznie na tym, kto jest odpowiedzialny za zbrodnię, zarówno tę dzisiejszą jak i tę sprzed lat, ale także na niezwykle interesującym obrazie Lipowa i jego mieszkańców, którymi to targają naprawdę wielkie emocje..To bardzo udane połączenie kryminału i powieści obyczajowej, które zadowoli chyba najbardziej wymagających czytelników polskiej literatury. Wracając jednak do samej intrygi kryminalnej, to autorka we wprost genialny sposób lawiruje pomiędzy poszczególnymi wątkami, tropami, poszlakami i najdrobniejszymi szczegółami, w wyniku czego do samego końca lektury nie jesteśmy pewni w 100%, kto jest winny i jakie tajemnice skrywają mieszkańcy Lipowa.. Brawo:)!

Myślę, że wielką wartością tej pozycji jest powrót do korzeni opowieści kryminalnej, którego to po raz trzeci już dopuściła się Pani Katarzyna Puzyńska. W tej historii najważniejsze jest poszukiwanie prawdy o popełnionych zbrodniach, którą to skrywają ludzie. Konfrontacja stróżów prawa z podejrzanymi i tymi, których absolutnie nie podejrzewają, jest absolutną kwintesencją tej książki. Ktoś może zarzucić, że brak tu wielkich, spektakularnych fajerwerków rodem z amerykańskich seriali czy też filmów kryminalnych, ale dla Mnie to właśnie wielki atut tej powieści, dzięki któremu główną rolę odgrywa tutaj intelekt, a nie technologia i różnego rodzaju gadżety. Rozmowy, dedukcja, kojarzenie faktów, obserwacja codziennych zachowań, mimiki twarzy itd.. - wszystko to jest tutaj kluczowe dla losów tej historii, i we wszystkim uczestniczymy także i My sami, będąc niejako bezpośrednimi świadkami tych mrocznych wydarzeń w grudniowym Lipowie..

Bardzo mocną stroną powieści są jej bohaterowie, wśród których prym wiodą Daniel Podgórski i Roman Kamiński - dorosłe już dzieci ofiar pożaru sprzed 15 lat. Oni znajdują się tutaj w samym centrum wydarzeń i to wokół nich toczy się akcja tej niezwykłej historii. Z pewnością są to postacie na wskroś współczesne, zwyczajne, realistyczne i Nasze - polskie. Naprawdę bardzo miłym uczuciem jest poznawanie danej opowieści literackiej oczyma zwyczajnych ludzi, którzy równie dobrze mogliby stanowić Naszych bliskich znajomych czy też sąsiadów. Interesujące jest również to, iż poznajemy ich wszystkie twarze, zarówno te zawodowe jak i prywatne, śledząc chociażby ich miłosne perypetie. Świetnie skonstruowane sylwetki głównych bohaterów o mocnych charakterach to jednak nie wszystko, gdyż kroku dotrzymuje Im cała gama postaci drugoplanowych, wśród których wyróżniłabym przede wszystkim Emilię Strzałkowską, Tytusa Weissa i intrygującego naukowca - Jerzego Gralę. To postacie stworzone w iście filmowy sposób i wręcz idealnie nadające się do tego, by zostały one przeniesione z kart literatury na kinowy ekran.. Kto wie.., być może kiedyś tak się właśnie stanie:)

"Trzydziesta pierwsza" to w Moim mniemaniu najlepsza ze wszystkich dotychczasowych odsłon opowieści o Lipowie. Najbardziej dojrzała, niepokojąca i tajemnicza. Powieść skupiająca się przede wszystkim na ludzkich emocjach i demonach drzemiących w każdym z Nas, a dopiero w drugiej kolejności na kryminalnej intrydze. I chyba właśnie to wyróżnia najbardziej twórczość Pani Katarzyny Puzyńskiej, którą to po prostu trzeba poznać. W oczekiwaniu na kolejną, czwartą już, literacką wyprawę do Lipowa, polecam lekturę tej powieści każdemu miłośnikowi polskiego kryminału, który z pewnością będzie nią w pełni usatysfakcjonowany..:)