Wybór Pism Tom 1 | Autor: Roman Dmowski

Roman Dmowski to postać barwna i ciekawa. Jego osoba budzi wiele dyskusji i zażartych kłótni. Z reguły wystarczy jedynie wymienić jego nazwisko by podzielić rozmówców na zwolenników i przeciwników. Ja rozumiem, że lekcje historii traktowały ten okres po macoszemu, ale kto z zawziętych dyskutantów miał przyjemność zapoznać się z poglądami Pana Dmowskiego ujętymi nie przez kogoś, nie w formie opracowania, ale przez samego polityka? Tak się składa, że nie tylko głosił mowy, ale też pisał teksty i to całkiem sporo.

Trzymam w rękach opasłe tomisko zatytułowane „Roman Dmowski. Wybór pism" i uwaga, „Tom 1", sugeruje to, że będą kolejne. Każdy kto liczy na odrobinę prywaty czy przedstawienie polityka od bardziej osobistej strony, niestety się zawiedzie. Książka jest zbiorem pism oficjalnych, a konkretnie trzech tytułów. Niestety nie ma tu prywatnej korespondencji, niepublikowanych wzorów przemówień czy cokolwiek, co nie byłoby tak strasznie oficjalne. Nie zalecam jednak zrażać się takimi niuansami, przynajmniej mamy w rękach opracowane i zredagowane pisma. A konkretnie są to: myśl nowoczesnego Polaka, polityka polska i odbudowa państwa oraz kościół, naród i państwo. Po raz kolejny wzywam do cierpliwości i dania szansy Panu Dmowskiemu.

I tu mam pewien problem z oceną. Czy można recenzować dzieła tak klasyczne? Z drugiej strony, czy dałabym radę podejść bezrefleksyjnie, a jeśli tak, to po co? Spróbuję więc podejść do zadania w sposób umiarkowany. Antysemityzm brzmi nieładnie i bardzo niemodnie. Jak jednak wiadomo, polityk miał do niego tendencje, grzecznie więc pomińmy ten fakt milczeniem. Przejdźmy do kwestii bardziej istotnych i zdecydowanie współcześniejszych. Bo mimo upływu lat okazuje się, że niektóre poglądy są wciąż aktualne. Przewodnia myśl zdaje się być pozornie bardzo oczywista. Politykę należy prowadzić tak, żeby bronić interesów całego narodu polskiego. Nie zwracamy się tu ku określonym grupom społecznym, czy zawodom, ale myślimy o wszystkich. Pan Dmowski doradza też umiar jeśli chodzi o emocje, akcentuje konieczność stonowanego prowadzenia rozmów z innymi państwami. Przede wszystkim należy też unikać wszystkiego, co mogłoby umniejszyć pozycję Polski na arenie międzynarodowej. Aż chciałoby się zakrzyknąć: „i co Ty nie powiesz?". A potem nachodzi nas smutna refleksja, że wszystko, co z telewizji do nas krzyczy, prezentuje zupełnie odmienną wizję.

Z zaskoczeniem stwierdziłam też, że Pan Dmowski posiada też niczego sobie talent pisarski. Jego styl jest przejrzysty, częściowo nawet beletrystyczny. W niczym nie przypomina dogmatycznych tekstów cytowanych w podręcznikach. Posiada jednak pewne znamiona swojego czasu. Niektóre zdania są przydługie (a jak widzicie, ja uwielbiam krótkie), wielokrotnie złożone i lekko niejasne.

W treści pism mamy często nawiązania i przykłady. Ten zabieg miał chyba na celu ułatwić czytanie nawet mnie zaangażowanym w politykę czytelnikom. Wyszło, i to bardzo dobrze. Zrozumiałam, a szczególnie (ani w ogóle) aktywistką nie jestem.

„Wybór pism" jest ciekawy i godny polecenia. Pytanie jednak, komu? Optymistycznie można by powiedzieć, każdemu. Ażeby stosując terapie szokową mógł dookreślić własne poglądy. Zdaję sobie jednak sprawię z tego, że tak to nie wygląda. Mało kto z zainteresowaniem sięga po teksty tego typu. Realistycznie polecam wybór pism Romana Dmowskiego historykom, przyszłym i obecnym politykom oraz całemu parlamentowi, a niechże się czegoś nauczy.