Dwaj Bracia | Autor: Ben Elton

Wojny się kończą, rewolucjoniści zawieszają broń, a dzieci rodzić trzeba. No a potem nakarmić, ubrać, wychować, wciąż na nowo budując pozory normalności. Akcja powieści „Dwaj bracia" rozpoczyna się w 1920 roku w Niemczech. Mamy głód, nędzę, kryzys ekonomiczny, a w tym wszystkim mamy młode małżeństwo. 24 lutego Frida rodzi dwoje dzieci, bliźniaków, jedno niestety umiera. Bez większego zastanowienia wraz z mężem adoptują malucha, który przychodzi na świat w tym samym momencie, jednak nie ma rodziców. Nawiązuje się więc ciekawe połączenie. Frida jest żydówką, tak samo jak dziej syn Paulus. Adoptowane dziecko, Otto ma korzenie komunistyczne i katolickie. Tego dnia powstaje też kolejne „życie" NSDAP, które z biegiem lat odmienia historię.

„Dwaj bracia" to fascynujące połączanie powieści obyczajowej z literaturą wojenną, a nawet biograficzną. Autor wielu znanych bestsellerów prezentuje w ten sposób losy swojej rodziny. Z niesmagniętą lekkością wprowadza nas w czasy okrucieństwa. Historia jakby toczy się obok, poruszając, zasmucając, a jednocześnie wciąż opierając się na tym co najważniejsze, codzienności. Frida i jej mąż Wolfgang, z niesamowitym samozaparciem brną przez życie, nieustająco walcząc o swój mały świat, o bezpieczeństwo i dobrobyt (rozumiany jako „kochanie, czy mamy co jeść?") dla swojej czteroosobowej rodziny. A w tym czasie, jakby w tle, odgrywają się dramaty powojennej rzeczywistości. W ten klimat wprowadza nas już pierwsza scena. Frida zaczyna rodzić, a więc mąż, jak każdy opiekuńczy przyszły ojciec, umiejscawia ją w pojeździe i zawozi do szpitala. Jednak ich środkiem transportu jest pożyczana taczka, jeździe towarzyszą strzały, a Wolfgang zaraz musi wracać, żeby ową bryczkę oddać i stanąć w kolejce...tak, po jedzenie. Potem jest już lepiej. Rodzina powoli dochodzi do siebie, można by rzecz że tragedie dzieją się dookoła. Tak niesamowicie dyskretnie wprowadzona historia jest jednym z największych atutów książki. Czas podręczniki cisnąć w kąt. Jeśli wszystkie epoki przedstawione byłby tak ciekawie, byłabym specjalistką z zakresu dziejów. „Dwa bracia" opowiada o wielu zdarzeniach, tych istotnych (jak pucz Kappa) i tych pomijanych przez historyków, dotyczących losów poszczególnych ludzi. W książce bardzo interesująco wplecione są codzienne bitwy o przeżycie, czasami zakończone klęską lub kapitulacją. Gdy Frida w domu odczytuje, że na papierku, który wydano jej w formie reszty widnieje napis „za ten banknot sprzedałam swoją cnotkę" zalewa się łzami. Jest wrażliwa, delikatna i wciąż nie rozumie jak pięć lat po zakończeniu wojny wciąż świat soi na głowie. Bo do normalności wciąż jest daleko, a jeśli śmiać się, to z bezsilności.

Narrację z 1920 roku i kilku następnych przerywają wstawki po 1956 r. Tutaj głównym bohaterem jest jeden z synów, wprowadzający nas w kolejną rzeczywistość. Teraz historia zaczyna iść do tyłu, na zasadzie wspomnień i powrotu do tego co działo się pod jego nieobecność. Odkrywa na nowo losy bliskich mu osób.

„Dwaj bracia" to powieść przede wszystkim obyczajowa. Bardzo ciekawie przekazuje nam historię, jednak nie zawsze ma rację. Czy to pomyłka w zebranych materiałach czy celowy zabieg mający na celu dopasowanie faktów do fabuły? Ciężko powiedzieć, jednak jest to zdecydowany minus. Tak samo jak przywiązywanie zbytniej uwagi do osób pierwszoplanowych i momentami nic nie wnoszące dialogi, których celem było chyba tylko wprowadzenie atmosfery. Czasami się to udaje, a czasami nie.

Książka jest pięknie wydana, a fabuła ciekawa. Również bardzo konkretna narracja dodaje jej uroku. Jak dla mnie bardzo dobra pozycja, jednak drobne nieścisłości mogą zirytować historyków. Polecam jako wstęp do poznawania losów cywilów w okresie międzywojennym i powojennym.

Dziękuję wydawnictwu Zena Zero za przekazanie egzemplarza do recenzji.