Maryja. Biografia Matki Bożej | Autor: Paweł F. Nowakowski

Książka przybliżająca losy Matki Boskiej od chwili jej poczęcia, aż do Wniebowzięcia, opracowująca także spory materiał źródłowy Jej poświęcony. Dla osób szczególnie zainteresowanych postacią Maryi, w szczególności tych, które same chcą coś na Jej temat napisać.

Paweł F. Nowakowski, historyk i teolog, przybliża życie Matki Boskiej w ujęciu dwóch uprawianych przez siebie dyscyplin naukowych. W swojej pracy omawia historyczne fakty potwierdzające prawdziwość jej istnienia, budując przy tym szeroki kontekst kulturowo-historyczny, ułatwiający zrozumienie specyfiki czasów, w których przyszło żyć Maryi. Natomiast jako teolog ukazuje szereg dysput teologicznych prowadzonych w różnych latach i przez przedstawicieli różnych wierzeń, podczas których dyskutowano nad poprawnością i prawdziwością sformułowań określających Maryję, takich jak "bez grzechu poczęta", "zawsze dziewica", "Matka Boża" itp., oraz o innych kwestiach związanych z życiem Jej oraz Jej świętego Syna, np. czy posiadała inne dzieci poza Jezusem i jaką rolę odgrywała w Jego działalności.

Wszystkie ważniejsze zagadnienia dotyczące Maryi omawiane są w tej książce z trzech perspektyw: radosnej, bolesnej i chwalebnej. Jak łatwo zauważyć, taki podział wprost nawiązuje do tajemnic odkrywanych podczas odmawiania Różańca - jednej z najbardziej "maryjnych" modlitw. "Tajemnicami radosnymi" Paweł F. Nowakowski określa w swej książce te wiadomości, które odczytujemy z kart Nowego Testamentu lub też z wiarygodnych apokryfów, "tajemnice bolesne" to wszelkie słowa krytyki kierowane przeciwko słowom zawartym w Piśmie Świętym i podważające na przykład dziewictwo Matki Boskiej, jej niepokalane poczęcie, boskie synostwo Jezusa i inne prawdy wiary wyjaśnione w tej pozycji jako "tajemnice chwalebne" czyli niepodważalne maryjne dogmaty ogłoszone przez Kościół Katolicki. Warto także zwrócić uwagę na częste podkreślanie kobiecości Matki Boskiej. W dzisiejszych czasach równouprawnienia być może nie zwracamy na to uwagi, jednak na przełomie er pozycja kobiety w społeczeństwie była zdecydowanie niższa niż obecnie. Dlatego fakt, że jedna z najważniejszych postaci Nowego Testamentu była płci żeńskiej dobitnie wskazuje na to, że według Boga obie płcie są sobie równe, i takie przesłanie kieruje on pomiędzy wierszami prorokom i ewangelistom, którzy - pomimo zupełnie innych przesłanek kulturowych - stawiają w centrum biblijnych wydarzeń właśnie Maryję.

Książka pełna jest ciekawych (znanych i nieznanych) faktów z życia Matki Boskiej, ułożonych chronologicznie i opowiedzianych w miarę przystępnym, choć jednocześnie naukowym, językiem. Autor czerpie je nie tylko ze Starego i Nowego Testamentu, ale także z mniej znanych i trudniej dostępnych zwykłemu czytelnikowi źródeł, takich jak "Protoewangelia Jakuba" czy "Ewangelia Pseudo-Mateusza". Przywołuje także ustępy z tekstów innych religii (np. z Koranu, Tory czy Talmudu) poświęcone Maryi, fragmenty dotyczących Jej encyklik i postanowień soborów, jak również pisma anty-maryjnych lub anty-chrześcijańskich w ogóle, z "Prawdziwym słowem" i "Toledotem Jeszu" na czele. Dzięki temu otrzymujemy wyczerpujący materiał na temat Maryi Dziewicy, który doskonale przysłużyć się może kolejnym badaniom nad kwestią maryjną. Bo właśnie do osób dokładniej zgłębiających Jej żywot wydaje mi się szczególnie kierowana ta pozycja.

Zbyt wiele jest w niej bowiem stricte teologicznych rozważań i dociekań, które mogą zmęczyć i znudzić czytelnika mniej obeznanego z naukową literaturą religijną. Przyznam, że ja również podczas czytania doświadczałam takich odczuć. Wydawało mi się też, że moja znajomość Pisma Świętego i terminologii teologicznej jest zbyt słaba, by w pełni zrozumieć tę książkę. Oczywiście przytoczone przez autora rozmaite spojrzenia na osobę Maryi są wielce interesujące, jednakże bardzo łatwo jest się w nich pogubić gdy ktoś - tak jak ja - styka się z nimi po raz pierwszy.

Książkę polecam wszystkim osobom zainteresowanym naukowym zgłębianiem Pisma Świętego, gdyż z pewnością znajdą w niej bogaty materiał do kolejnych badań. Natomiast czytelnikom interesującym się religią raczej hobbystycznie radziłabym jednak sięgnąć najpierw po łatwiejsze pozycje.

***
Dziękuję Wydawnictwu Znak za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego.