Nawroty Nocy | Autor: Patrick Modiano

Jak stać się zdrajcą? Jak tego uniknąć? Te pytania zadaje sobie bohater tej opowieści, który pracuje w tym samym czasie dla gestapo i francuskiego ruchu oporu. Udręczony poszukiwaniem drogi wyjścia z tej sytuacji. Doprowadza go to do męczeństwa, jedynej możliwej ucieczki. Modiano próbuje tu wskrzesić przeszłość. Jego bohater wbrew sobie staje się podwójnym agentem. Młody mężczyzna nie wie, którą stronę wybrać. Jednak wie, że bez względu na swój wybór stanie na straconej pozycji. Mimo to dokonuje wyboru...

Początek tej historii jest raczej niepokojący. Weszłam w świat autora przesiąknięty jakby obsesją II wojny światowej. I poczułam się nieco zagubiona wśród wszystkich tych nazw i mieszanych tożsamości. Nie jest to powieść prosta. Na początku odniosłam wrażenie, że jest dość chaotyczna. Narrator rozpaczliwie poszukuje tu zbawienia na losowo wybranych ulicach Paryża. To człowiek rozdarty. Nie chce nikogo skrzywdzić. Nie chce zawieść żadnej ze stron. Być może trochę naiwnie i z niepokojem próbuje znaleźć wyjście z patowej sytuacji. Wokół bohatera obraca się dziwny kalejdoskop postaci: zdeprawowanych, bezwzględnych. Wszystko wydaje się mieszać. Poszczególne postacie wydają się mieć oblicza innych. Niektórzy z nich wydają się nie istnieć...

Proza niesamowita a jednocześnie dziwna. Pisarz z niezwykłą precyzją odmalował tu atmosferę tamtych lat, szczegółów miejsc. Nerwowy, urywany i nieco mylący styl. Jakby dopasowany do osobowości głównego bohatera, który najwyraźniej pozbawiony hartu ducha, ogarnięty kultem strachu, nie dokonuje wyborów. Zdrada nadaje mu złośliwy charakter. Narracja jest przerywana także tekstami piosenek. Wielość nazw i postaci nie pomaga w uporządkowaniu tworzącego się chaosu. Na szczęście wraz z zagłębianiem się w lekturze poszczególne elementy wydają się coraz lepiej do siebie pasować. Jednak pozostaje wiele niejasności. Niedokończonych wątków, które autor tylko dotknął. Po zastanowieniu się nie mogę zaprzeczyć, że utwór ten odzwierciedla doskonale intrygę, która ma miejsce w umyśle pisarza.

Powieść ma charakter oniryczny, nawet halucynacyjny, która doskonale podkreśla surrealistyczny charakter okupacji wroga i ostatecznej lojalności. Zostałam brutalnie rzucona w rodzaj jakby diabelskiego tańca w towarzystwie makabrycznych postaci. Nie wiadomo kto jest kim, co się dzieje, gdzie się znajdujemy. Dzięki pomysłowej konstrukcji retrospekcji stale przynosiłam się do tego samego punktu w historii. Jednak zrozumiałam to dopiero po jakimś czasie. I tak jest do ostatnich stron, ale to wcale nie przeszkadza w odbiorze. Przeczytałam to dosłownie jednym tchem. Dopiero pod koniec tej historii wszystko staje się jasne. Zakończenie jest mistrzowskie. Całość prowokuje do wielu refleksji i wyzwala silne emocje. Polecam ją osobom, które interesują się złożonością ludzkiej natury i paradoksalnymi sytuacjami.