Kompletna Historia Wszechświata Ze Szczególnym Uwzględnieniem Polski | Autor: Paweł Jarodzki

„Kompletna historia wszechświata ze szczególnym uwzględnieniem Polski" to książka nietypowa. W formie albumu przedstawia prace współczesnego polskiego artysty Pawła Jarodzkiego. Prace tego autora nie należą do prac typowych. Jarodzki, określany często jako artysta lat 80 większość swoich prac tworzy inspirując się komiksem, plakatem, szablonami. W swoich rysunkach, często bardzo głębokich i symbolicznych, często dosłownych, często zabawnych lub też absurdalnych wychodzi po za sztukę wysoką, sprawiając, że sztuka uliczna nabiera nowego znaczenia.

We wspomnianym albumie na 260 stronach przedstawione są prace autora, a całość zamyka przeprowadzony przez J. Woymarowskiego wywiad. Dzięki tej ostatniej części człowiek jest w stanie spojrzeć na niektóre prace z innej perspektywy, zyskać drugie spojrzenie.

Moją uwagę przyciągnął przede wszystkim tytuł. Prace Jarodzkiego oczywiście w mniejszym lub większym stopniu kojarzyłam, ale to właśnie tytuł sprawił, że zapragnęłam z albumem zapoznać się bliżej. Autor po raz kolejny jednak bawi się z czytelnikiem/widzem konwencją tytuł nadając zdecydowanie na wyrost. Jak sam mówi „to opowieść o tym, co na przestrzenie wielu lat zobaczyłem i co z jakiegoś powodu mnie poruszyło". Autor nie unika wplatania wątków autobiograficznych, nie rezygnuje także z prac wykonanych w konkretnych sytuacjach, które teraz, pozbawione kontekstu, tracą swój pierwotny wydźwięk. Dlatego też wśród prac umieszczonych w tej publikacji znajdziemy takie, które bardzo ciężko jest zinterpretować a czasem nawet zrozumieć.

Same prace autora są bardzo różne – od obrazów zaskakujących detalem i dokładnością przez proste komiksy i szkice przypominające wzory tatuaży więziennych aż po prace „szablonowe" (wykonane jakby za pomocą szablonu, bardzo proste). Sięgając po ten album nie należy liczyć na wielkie przeżycia estetyczne. Każda obrazek jednak, mimo częstej prostoty wykonania, zachęca do przemyślenia bardzo wielu kwestii. Jednocześnie słowem kluczem potrzebnym do zrozumienia twórczości Jarodzkiego wydaje się słowo absurd. Autor w swoich „szkico-notatkach" przedstawia rzeczywistość polską z dużą dozą ironii, w bardzo lekki sposób. Każdy obraz, mimo że wykonany często na szybko, za pomocą zaledwie kilku kresek, uderza głębią zawartej w nim obserwacji. Należy jednak mocno podkreślić, że są to obserwacje czysto subiektywne, nie pretendujące do ustalenia jedynej słusznej wersji wydarzeń. Używane przez autora hasła pozostawiają szerokie pole do interpretacji jego prac.

Ogromnym atutem albumu jest, wspomniany wyżej, wywiad z artystą. Rzuca on światło na obrazy przez nas nie zrozumiałe i pozwala, przynajmniej w jakiejś części „wejść autorowi do głowy". Jego wypowiedzi dotyczące patriotyzmu, rozumienia polski ale przede wszystkim pojmowania sztuki. Autor bardzo mocno odcina się od sztuki wysokiej, bez ceregieli mówi o tym, co w polskiej i światowej kulturze stanowi inspirację, a co problem. Ciekawym aspektem rozmowy są wymieniane przez autora źródła jego inspiracji: zachodni underground i kultura rock and roll'a.

Moje wielkie słowa uznania należą się także wydawnictwu, które przygotowując publikację postawili przede wszystkim na jakość wykonania.

Przyznam się, że kiedy po raz pierwszy przeglądałam album bardzo się pogubiłam. Nie mogłam zdobyć się na jedną opinię. Prace Jarodzkiego przedstawione w albumie są tak różne, że ich zaszufladkowanie nie jest możliwe. Jedne podbijają serce od razu, inne przyciągają detalem i jakością wykonania, jeszcze inne szokują swoją aktualnością i brutalnym wydźwiękiem, jeszcze inne są dla mnie kompletnie niezrozumiałe. Sztuka ma jednak to do siebie, że nawet najcenniejsze i najlepsze opinie nie trafią w gust każdego.

Fanom prac Jarodzkiego „Kompletną historię wszechświata ze szczególnym uwzględnieniem Polski"polecać nie muszę. Osobom, które szukają inspiracji, pasjonują się kulturą uliczną, szukają trafnego i krótkiego komentarza do polskiej rzeczywistości album polecam. Wszyscy inni, szczególnie Ci, którzy sztuką się nie interesują, bez znajomości tej pozycji na pewno przeżyją.

I, może trochę na złość autorowi, na samym końcu muszę przyznać, że Jarodzki stanowi bardzo ciekawy i barwny wkład w polską scenę kulturalną.

Za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego bardzo dziękuję Korporacji Ha!art.

Jak wygląda historia i sztuka polska w komiksie? Czy da się w ogóle ją w ten sposób zaprezentować? Liczne wygrane i mnóstwo przegranych sprawiają, że Polska czuje się „Chrystusem Narodów" z pretensjami. A jak to widzi autor powieści graficznej Paweł Jarodzki? „Kompletna historia wszechświata ze szczególnym uwzględnieniem Polski" to zbiór wielu rysunków, które oddają spostrzeżenia Jarodzkiego, dotyczące sytuacji politycznych, kulturalnych oraz społecznych w Polsce na tle międzynarodowym. Swój punkt widzenia rozrysował na obszernych planszach. Część całkiem zrozumiałych, inne wcale. Niestety rzucił osobę oglądającą na głęboką wodę, nie dając tratwy ratunkowej. Brak ciągłej narracji jeszcze bardziej zaburzał odbiór tej publikacji.

Zebrał wszystkie swoje spostrzeżenia dotyczące Polski, Polaków, ale też świata zewnętrznego na papierze. Dorysowywał, komponował z licznych elementów, ujmował chaos, w krzywą i rozmazaną, ale jednak ramkę. Część obrazów jest mocno uproszczona oraz bardzo minimalistyczna. Opiera się na prostych kreskach i trafiających w samo sedno tekstów. Inne zaś są to plansze misternie utkane z licznych drobnych obrazków. Sam mówi, że lubi takie skrajności. Z jednej strony podobają mu się złożone obrazy, ale docenia umiejętność 'narysowania dwóch kresek, by wszystko stało się jasne'. Mimo że złożone rysunki powstawały fragmentarycznie (rozpoczynał pracę od jednego motywu, by później dorysowywać kolejne) to jednak sprawiają wrażenie spójności i jednorodności. Pomimo pozornego chaosu oraz szkicowniczego wykonania, to jednak widać w całości integralność. Ba! Widać maestrię w tej prostej kresce.

Można by pomyśleć, że komiks przyswaja się dużo łatwiej niż książkę. Publikacja tego autora daje kłam tym opiniom. Celowo utrudnia czytelnikowi zapoznanie się z tą książką, trzeba się nią bawić, obracać, kręcić, by obejrzeć wszystkie obrazki. Zmusza to też do minimalnego wysiłku intelektualnego. Wprowadza to w jeszcze większą konfuzję, gdyż oprócz braku ciągłości przyczynowo skutkowej w rysunkach, możliwość okręcania książki na różne strony jeszcze bardziej miesza i utrudnia.

Pomysł na książkę (auto)ironiczną, przesyconą czarnym humorem oraz groteskową to zwykle przepis na sukces. Mam jednak wrażenie, że autor gdzieś się zagalopował. Graficzne plansze nie zawsze były opatrzone wyjaśnieniem, nie do końca wszystko rozumiałam. Jarodzki nie pomyślał (albo się tym nie przejął), że czytelnik może nie wszystko załapać, nie wszystkie fakty zna i nie wszystko zrozumie. Przez co czyni tę powieść graficzną publikacją hermetyczną. Nawet nie jestem w stanie do końca tego skrytykować, bo czuję w tym wyższy zamysł – zderzenia osoby oglądającej z totalną abstrakcją. Tak czy owak, ja się gdzieś zagubiłam.

Nie zakwalifikowałabym tego do typowego komiksu, bo mogłoby to oszukać czytelnika. Przeciętny czytelnik komiksów pragnie sięgnąć po coś w rodzaju Marvela, a w tym wypadku otrzymałby mocno abstrakcyjny konstrukt sztuki nowoczesnej. To coś zupełnie innego i mocno awangardowego. „Kompletna historia wszechświata ze szczególnym uwzględnieniem Polski" to przede wszystkim krytyczne spojrzenie na polską kulturę i historię. Nie zawsze jasne ani tym bardziej proste. To miłośnicy nietypowych rozwiązań estetycznych oraz koneserzy ironicznego poczucia humoru znajdą w tej publikacji coś dla siebie. Książka na pewno nie przebije się do głównego nurtu, pozostanie w niszy i nie ma tym nic złego. Trafi tylko do zainteresowanych historią polski w krzywym zwierciadle i osób, które doskonale czują się w awangardowym nurcie sztuki współczesnej.