List Kaperski | Autor: Patrick O'Brian

„List Kaperski" Patricka O'Briana to 12 już tom przygód Jacka Aubrey'a i Stephena Maturina. Kontynuacja przygód dwojga przyjaciół, z toczącą się w tle wojną z Napoleonem, blokadą kontynentalną i rewelacyjnie oddanymi realiami początku XIX wieku przyciąga fanów morskich opowieści.

Aubrey, po niesprawiedliwym i niesłusznym procesie sądowym został wykreślony z listy awansów i pozbawiony swojej pozycji w RoyalNavy. Dzięki wsparciu przyjaciół (i ich wyjątkowemu szczęściu) nie musi jednak pożegnać się z morzem i osiąść na stałym lądzie. Maturin, wykupił bowiem HMS „Surprise", uczynił z niego prywatny statek wojenny, a kapitanem mianował Aubreya.

Bohaterów zastajemy w sytuacji, kiedy gromadzą załogę i wyruszają w pierwszy rejs. Początki oczywiście nie są łatwe, nawet mimo części załogi, która już wcześniej służyła pod Aubrey'em: należy zadbać o integrację wśród załogi, wyszkolić nowych marynarzy i wprowadzić nowe porządki, rezygnując z części standardów przyjętych w RoyalNavy. Aubrey musi się ponadto zmierzyć ponadto z samym sobą i wypełniać jak najlepiej swoje obowiązki pomimo wszystkich przykrości jakie spotkały go w trakcie i po procesie. Podejmowane przez Maturina i Aubreya działania mają dwa cele: przygotowanie do ściśle tajnej misji w Ameryce Południowej oraz sprawienie, że Aubrey odzyska utraconą rangę „i utracony sens życia".

Akcja książki jest wartka i sprawia, że naprawdę ciężko oderwać się od przygód załogi Surprise. Autor zabierając czytelnika na pokład XIX- wiecznego żaglowca, przyciąga uwagę nie tylko w momentach dramatycznych, ale dzięki stylowi narracji sprawia, że nawet zwykły dzień na statku staje się interesujący. Całość uatrakcyjnia także wątek tajnego wywiadu. Rewelacyjnie zostały oddane ówczesne realia – nie tylko morskie, ale także społeczne i obyczajowe. Ciekawym wydają się wątki dotyczące ówczesnej znajomości medycyny (tu należy szczególnie pogratulować O'Brianowi pomysłu wprowadzenia Maturina jako lekarza okrętowego) oraz szeroko rozumianej przyrody. Świetnie oddano również napięcie jakie panowało wówczas w związku z prowadzoną z Napoleonem wojną. O'Brian wskazuje narastające konflikty i ich wpływ na życie codzienne ludzi. Także życie parlamentarne i obyczajowe – przepychanki, znaczenie tytułów oraz pełnionych funkcji, koneksje rodzinne – zostają doskonale oddane. Autor nie jest jednak „nachalny" w oddawaniu realiów początku XIX wieku. Wszystkie wskazane przeze mnie wątki są doskonale wplecione w historię i nie sprawiają, że książka się „dłuży".

Pozycja jest przesycona także fachowym słownictwem. I mimo rysunku zamieszczonego już na początku tomu, na którym oznaczono poszczególne żagle, przeciętny czytelnik może mieć problem z opanowaniem całości pojęć. I chociaż wzmacnia to tak podkreślany przeze mnie realizm bywa też dla laika nieco przytłaczające. Nie ułatwia to także zrozumienia sukcesów odnoszonych przez Aubrey'a. W „połapaniu się" w poszczególnych akcjach prowadzonych przez załogę „Surprise" pomagają natomiast dołączone do książki ilustracje.

Ogromne gratulacje należą się ponadto tłumaczowi, który całą tą terminologię przełożył. Dołączę do tego moje ogromne podziękowania za brak tłumaczenia nazw własnych.

Autor stworzył ponadto niebanalnych bohaterów. Każdy z nich jest inny, każdy skomplikowany i każdy bardzo ciekawy. Nie tylko ich zachowania czy słowa sprawiają, że nie da się ich nie polubić. Są to postaci bardzo ciekawe z punktu widzenia psychologicznego. Przedstawiając i opisując poszczególnych bohaterów autor wskazuje także na ich motywację, bagaż doświadczeń, miotające nimi uczucia. Szczególnie ciekawymi postaciami są Maturin i Padeen obaj zmagający się z nieuświadomionymi uzależnieniami. Czyteników jednakże ostrzegam – w tym tomie zabraknie dzielnych pań, ich rola zostaje zmarginalizowana (Podkreślić należy, że jest to w pełni zgodne z przyjętą konwencją i zgodne z ówczesnymi realiami). Nie znajdziemy tu także płomiennych romansów. Książka jest typową książką historyczno-przygodową i tego należy od niej wymagać.

Każdy, kto widział prawdziwy żaglowiec – np. Dar Młodzieży lub też Kruzensterna wie jak piękne są to statki. Szczególnie pod pełnymi żaglami. Wystarczy na nie spojrzeć i człowiek zakochuje się od pierwszego wejrzenia. Na mnie podobne wrażenie wywarło czytanie książki O'Briana. Kto czytał poprzednie tomy tego cyklu doskonale o tym wie, kto chciałby zacząć – polecam zaczynanie od początku, nie od końca. Cały cykl polecam wszystkim spragnionym dobrej przygody, dobrej lektury, i ogromnej erudycji autora.

Za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego bardzo dziękuję wydawnictwu Zysk i S-ka.