Tankiści | Autor: Kacper Śledziński

Książki historyczne, od kiedy pamiętam, omijałem szerokim łukiem. Przyległa do nich, w mojej świadomości, łatka nużących. Jednak, za sprawą kilku pozycji przeczytanych w tym roku, zmieniłem wobec nich podejście, a owocem tej zmiany jest między innymi lektura książki Kacpra Śledzińskiego, "Tankiści. Prawdziwa historia czterech pancernych".

Kacper Śledziński – historyk i publicysta, autor bestsellerowych książek historycznych („Cichociemni. Elita polskiej dywersji", „Odwaga straceńców. Polscy bohaterowie wojny podwodnej", „Czarna kawaleria. Bojowy szlak pancernych Maczka"), pisze „takie książki, jakie sam chciałby przeczytać".

Polacy, którzy znaleźli się po 1939 roku na radzieckich ziemiach, za sprawą wywózek (m.in. w ciasnych, zamkniętych wagonach towarowych, o zupie i kipiatokach (przegotowanej wodzie)), w 1941 roku zapałali nadzieją. 30 lipca 1941 roku podpisano w Londynie umowę Sikorski-Majski, która otworzyła cele oraz bramy łagrów dla polaków. Kolejne podpisy, złożone 14 sierpnia 1941 roku, pod umową wojskową, przesądziły o utworzeniu na terenach ZSRR armii polskiej, pod przewodnictwem generał dywizji Władysława Andersa. Tym samym alianci zyskali nowego sojusznika wobec Niemiec, które 22 czerwca 1941 zaatakowały ZSRR. Armia polska, składająca się między innymi z wygłodzonych i schorowanych żołnierzy, znajdujących się w nieprzystosowanych do zimy obozach, dla której zabrakło żywności, broni i mundurów, ostatecznie została przeniesiona do Iranu i Iraku.

6 maja 1943 Państwowy Komitet Obrony ZSRR podjął decyzje o utworzeniu 1. Dywizji Piechoty pod dowództwem Zygmunta Berlinga. Tym razem, w przeciwieństwie do szeregów pod przewodnictwem Andersa, w skład wojska wchodziły jedynie osoby w wieku poborowym. Na terenie całego Związku Radzieckiego rozpoczęły się szkolenia i przygotowania żołnierzy. W sierpniu 1943 rozpoczęło się formowanie 1. Brygady Pancernej, której nadano imię Bohaterów Westerplatte.

Nie ukrywam, że niniejszą książką zainteresowałem się ze względu na niezmiennie popularny polski serial, „Czterej pancerni i pies", emitowany nieprzerwanie od niemal 50 lat, którego popularność skłoniła Śledzińskiego do spisania losów 1. Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte. Autor, w sposób rzetelny i bardzo przejrzysty, przybliża historię pancernych, od Lenino poprzez Studzianki, Warszawę po Wał Pomorski , która nie została w pełni przedstawiona w serialu. Książka, mimo obszernych rozmiarów – dużego formatu oraz dużej ilości stron, zdecydowanie nie nuży, gdyż treść została staranie wyselekcjonowana, a autor nie zarzuca czytelnika lawiną dat, faktów oraz postaci. Historyczne relacje zostały okraszone intrygującymi opisami przyrody i miejsc, których poetyckość oraz wysublimowanie sprawiają, że odnosi się wrażenie, że ma się do czynienia z powieścią. Również zachowanie ciągłości historycznej (nie przeplatanie jej pobocznymi, mającymi nikłe znaczenie, faktami czy historiami) sprawia, że „Tankistów" czyta się tak, jak czyta się dobrą powieść – nieprzerwanie, z pasją i zaciekawieniem.

Godne uwagi jest również interesujące oddanie realiów przedstawianych lat – problemów w medycynie (beznadziejnego poziomu obsługi szpitalnej), warunków klimatycznych, poziomu zaawansowania wyposażenia wojskowego, a także liczne fotografie, przedstawiające nie tylko żołnierzy, ale także sprzęt wojskowy oraz przełomowe wydarzenia (takie jak podpisanie układu Sikorski-Majki).

Choć „Tankiści. Prawdziwa historia czterech pancernych" po części traktuje o wydarzeniach zawartych w popularnym serialu, a sam autor kilkakrotnie się do niego odwołuje, to, w zestawieniu nim, stanowi jedyne słuszne źródło informacji. Na potrzeby scenariuszu niektóre fakty zostały przemilczane, jeszcze inne dopowiedziane, zaś książka Śledzińskiego przedstawia historię pancernych w pełni, z której pozyskiwać można rzetelne informacje.