Z Otchłani | Autor: Tadeusz Płużański

Tadeusz Płużański urodził się w 1920r. W roku 1939 zdał maturę w warszawskim liceum, a kilka miesięcy później – brał udział w II wojnie światowej jako ochotnik 77 Pułku Piechoty. 29 września został ciężko ranny w bitwie o Janów Lubelski, nie mając praktycznie żadnych szans na przeżycie. Determinacja jednej z pielęgniarek spowodowała, iż leczenie przyniosło rewelacyjny skutek, sprawiając, że młody chłopak został wyrwany ze szponów śmierci. W grudniu 1939r. rozpoczął działalność w konspiracji. W 1940r. został aresztowany przez gestapo, a następnie więziony w Alei Szucha, na Pawiaku, w obozie gestapo w Grudziądzu i obozie koncentracyjnym Stutthof. W tym ostatnim spędził cztery lata życia. Po odzyskaniu wolności ponownie wrócił do konspiracji, będąc kurierem grupy rotmistrza Witolda Pileckiego. W 1947r. trafił w ręce Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, a rok później komunistyczny sąd wymierzył mu dwukrotną karę śmierci, która została zamieniona na dożywocie. Przeżył dziewięć lat w więzieniu we Wronkach, z którego wyszedł w 1956r. na wskutek amnestii. Rozpoczął wówczas studia w Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu, a następnie na Uniwersytecie Warszawskim, na którym uzyskał tytuł profesora. Zmarł w 2002 roku.

„Z otchłani" to powieść autobiograficzna autorstwa Tadeusza Płużańskiego, w której opowiada losy Żołnierza Wyklętego - Jerzego Radwana. Czytelnik już na początku poznaje historię życia Płużańskiego, bowiem książkę rozpoczyna wywiad z samym autorem, a następnie z jego synem, co też sprawia, że dokładnie zaznajamiamy się z jego postacią. Sama powieść ma początek od momentu, gdy główny bohater leży ciężko ranny w szpitalu, czekając już w sumie tylko na śmierc. Od tego czasu poznajemy lęki, ale też i ogromną odwagę, młodego mężczyzny, który praktycznie bez przerwy walczy o wolność kraju, spotykając się z jawną nienawiścią ze strony oprawców. Tadeusz Płużański doskonale oddaje emocje i uczucia Jerzego Radwana, powodując, że odbiorca bardzo dobrze dostrzega jego tragiczny pobyt w obozie koncentracyjnym czy w więzieniu we Wronkach, gdzie dotyka go wiele cierpień. Zaskakujące jest jednak to, iż pomimo tego, że Niemcy, a następnie komuniści, zabrali mu ukochanego brata i ojca, którzy zginęli, rozdzielili z miłością jego życia, odsunęli od matki oraz pozbawili zdrowia, Jurek za każdym razem, po każdym zesłaniu i dawce bólu, nie poddawał się, w dalszym ciągu walcząc o odzyskanie suwerenności kraju. Ciągle wracał do konspiracji, wiedząc, że nie ma innego wyjścia, co było dla mnie niemałym zaskoczeniem. Bo patrząc na współczesny świat to kto by walczył o swoją ojczyznę – zwłaszcza po latach spędzonych w zamknięciu? Każda kolejna strona tej powieści staje się dla czytelnika niemałym zaskoczeniem – Jurek walczy, nawet, gdy ma świadomość, że lepiej byłoby odpuścić. Na kartach pojawiają się również historie innych więźniów, którzy najpierw walczyli na wojnie, trafiali do obozów pracy, a następnie otrzymywali wyrok śmierci bądź dożywotniego więzienia za szpiegostwo. Każdy z nich przeżył piekło. I każdy wiedział, że musi walczyć dalej, by poświęcenie ich samych oraz tych, którzy odeszli, nie poszło na marne.

Czytałam w swoim życiu wiele publikacji na temat wojny czy też komunizmu, lecz przyznam szczerze, że żadna z tych książek nie zrobiła na mnie tak piorunującego wrażenia jak „Z otchłani". Być może dlatego, iż Tadeusz Płużański, kreując przed nami postać Jerzego Radwana, opisał swoje własne przeżycia, dając czytelnikom boleśnie do zrozumienia, w jak trudnych czasach musiał żyć. Autor nie przedstawił głównej postaci jako bohatera, a jako młodego chłopaka, który niejednokrotnie panicznie bał się o siebie, o rodzinę i oto, jak długo wytrzyma sytuację, w której się znalazł. Ukazał los zwykłego człowieka, który wiedział, co musi robić, bez względu na to, jaką cenę za to płacił. Lektura tej powieści często sprawia ból i uświadamia, że ludzie tamtych czasów byli po prostu niesamowici. Nie sposób napisać recenzji „W otchłani", która w sposób kompletny ukazywałaby przesłanie tejże pozycji.

Dodatkowo wydanie zostało uzupełnione wywiadami z Tadeuszem Płużańskim i jego synem, zdjęciami autora i jego oprawców oraz dokumentami, ukazującymi działania komunistycznych sądów. Te materiały pokazują, jak silną osobistością był Pan Płużański, który po latach spędzonych w zamkniętych placówkach, został profesorem na Uniwersytecie Warszawskim, odnajdując w końcu spokój. Jego powieść będzie idealną lekturą dla wszystkich tych, którzy interesują się pokoleniem Kolumbów. Zapewniam, iż podczas czytania tej książki czeka Was wiele wrażeń, niezrozumienia oraz smutków. Lecz warto poznać tę historię i mówić o niej dalej, ponieważ to niezwykle ważna pozycja, będąca świadectwem determinacji tych, którzy walczyli.