Kryptonim Garbo | Autor: Juan Pujol GarciaNigel West

Nigel West jest brytyjskim pisarzem, specjalizującym się w tematyce bezpieczeństwa i wywiadu. W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku prowadził w stacji BBC programy dokumentalne pt. SPY! i ESCAPE!, na bazie których powstała, napisana wraz z Richardem Deacon, jego pierwsza książka. Od tamtego czasu West, zapalony miłośnik tajnych agentów i agencji wywiadowczych, publikował kolejne książki poświęcone tejże tematyce niemalże rokrocznie. Nigel West często przemawia na seminariach wywiadu i wygłasza odczyty, zarówno w centrali KGB na Placu Dzierżyńskiego jak i w siedzibie CIA w Langley. Obecnie jest członkiem wydziału Centrum Studiów Kontrwywiadu i Bezpieczeństwa(Centre for Counterintelligence & Security Studies)w Waszyngtonie.

Jego kolejna, wydana niedawno w naszym kraju nakładem Wydawnictwa RM książka „Kryptonim Garbo" poświęcona jest człowiekowi, którego zarówno wkład w zwycięstwo drugiej wojny światowej, jak i tożsamość, przez kilka dziesięcioleci pozostawały utajnione. Znany Niemcom pod kryptonimem „Arabel", Aliantom zaś jako Garbo, Juan Pujol Garcia, bo tak naprawdę się nazywał, został odnaleziony z wielkim wysiłkiem przez Westa. Nawet jego najbliżsi nie domyślali się jak wielką postacią i jak ogromne znaczenie miała prowadzona przez niego w czasie wojny podwójna gra.

Juan Pujol był Hiszpanem, skromnym człowiekiem wywodzącym się z tzw. dobrego domu. W momencie wybuchu wojny domowej w Hiszpanii był zaledwie dwudziestoparoletnim mężczyzną, który z przerażeniem patrzył jak jego ojczyzna pogrąża się w coraz większym chaosie, a życie jego bliskich i znajomych zostaje zagrożone poprzez nieujarzmioną agresję walczących stron, dla których ginący masowo cywile byli tylko niewielką ofiarą poświęconą ku osiągnięciu celu, jakim było przejęcie władzy w kraju. Po kilku latach, kiedy wojna nabrała światowego rozmachu, Juan Pujol, zdeterminowany aby wesprzeć Aliantów swoimi możliwościami, którymi była znajomość języka niemieckiego i duża wyobraźnia, zaproponował reprezentantom rządu brytyjskiego w Hiszpani swoje usługi jako szpiega. Jego szczere chęci nie zostały jednak docenione, co ciekawe, przyczyną tego nie był kompletny brak doświadczenia Pujola w tej materii, ale nikłe zainteresowanie Brytyjczyków ofertą Hiszpana. Juan Pujol, niczym nie zrażony tą porażką, postanowił do sprawy zabrać się w inny sposób i swoją ofertę szpiegowania złożył... Niemcom. Zaintrygowani nieznajomym informatorem, który powoli rozwijał przed nimi sieć swoich coraz to bardziej wpływowych kontaktów, od razu nawiązali z nim współpracę. Jako agent o pseudonimie „Arabel", nadanym mu przez Niemców, Juan Pujol skutecznie wprowadzał ich w błąd podając im zmyślone lub mało istotne informacje, które Niemcy, z racji źródła rzekomego ich pochodzenia, przyjmowali bez żadnych wątpliwości. Na tym etapie Hiszpan był już cennym nabytkiem dla Aliantów, którzy z otwartymi ramionami przyjęli go w swoje szeregi jako podwójnego agenta.

Historia Garbo jest naprawdę niewiarygodna i ciężko uwierzyć w niektóre jej fragmenty, jak chociażby wymyśloną przez niego siatkę informatorów. Znajdowali się wśród nich rzekomi piloci, sekretarki, a nawet kochanka Garbo – wszystko to były zmyślone postaci, ich profile opracowane jednak były co do najdrobniejszego szczegółu, dzięki czemu ich wiarygodność pozostawała nienaruszona i nie do podważenia przez Niemców. W książce znajdziemy zresztą rzetelny opis siatki kontaktów Garbo, postać po postaci, wraz z historią rzekomej z nim współpracy.Podsumowując, książka Nigela Westa jest ciekawym, wyczerpującym źródłem informacji na temat człowieka, którego zarówno tożsamość, jak i niezaprzeczalny wkład w wygranie drugiej wojny światowej, przez wiele lat pozostawały do wiadomości tylko nielicznych. Zachęcam do zapoznania się z postacią Garbo, nawet jeśli nie dla względów historycznych, to na pewno dla emocjonującego opisu inteligentych i superdelikatnych działań szpiegowskich, które powinny zawstydzić niejednego Bonda.