Okruchy Raju | Autor: Tanya Valko

Wszyscy uwielbiamy podróże do odległych, egzotycznych i całkowicie odmiennych kulturowo krajów. Wyjeżdżamy tam na wakacje, urlopy, kilkudniowe wycieczki, podczas to których odwiedzamy najbardziej znane i urokliwe miejsca, wykonujemy dziesiątki fotografii, kupujemy drobiazgi na pamiątkę, po czym wracamy do domu. I tak naprawdę oprócz tych kilku zdjęć i kupionych pamiątek zdobiących półki Naszych pokoi, nie posiadamy żadnej prawdziwej wiedzy na temat tych miejsc, ich historii, codziennych realiów, życia tamtejszych mieszkańców. Tak naprawdę bowiem, by poznać obcy kraj takim, jakim jest on naprawdę, trzeba w nim zamieszkać i żyć w nim na co dzień. Oczywiście nie zawsze jest to możliwe do zrealizowania, z bardzo wielu względów, lecz zawsze pozostaje Nam wówczas możliwość poznania owego kraju, poprzez relację Naszych rodaków, którym to dane było tam zamieszkać na stałe. I relacja taka wcale nie musi mieć jedynie charakteru suchego reportażu, lecz może być równie dobrze "ubrana" w szaty sagi powieściowej, która łączy w sobie prawdę i atrakcyjną formę fabularną. Taką książką jest najnowsze dzieło Tanya Valko, noszące tytuł "Okruchy raju", które to jednocześnie rozpoczyna nowy cykl pt. "Azjatycka saga".

Jak powyższy tytuł wskazuje, ów cykl opowiada o Azji, a konkretnie jej południowo - wschodnich rejonach. Piękno, kulturę i niezwykle dramatyczną historię tego zakątka świata, poznajemy oczyma nie tylko rdzennych mieszkańców, ale także i przybyszów z zewnątrz, a ściślej mówiąc dwóch polek - Doroty i Marysi. Tak.., to te same bohaterki, które tak bardzo zawładnęły sercami czytelniczek "arabskiej sagi", i które to w niniejszej powieści los rzucił w rejony Azji. I to właśnie z perspektywy tych dwóch Polek - matki i córki, obserwujemy codzienność azjatyckiego świata w jego najprawdziwszym i najszczerszym wydaniu, często bardzo różnym od tego, jaki to widzimy podczas wakacyjnych wypraw do Indonezji i sąsiednich krajów. Ponadto poznajemy niezwykłe losy rdzennych bohaterów, obejmujące okres od połowy lat 60-tych ubiegłego wieku, do dnia prawie dzisiejszego. I to właśnie zderzenie losów Europejek z losem autochtonicznych mieszkańców Azji południowo - wschodniej, stanowi kanwę dla tej emocjonalnej, mądrej i szczerej opowieści o ludzkim życiu..

Pierwsze, co przychodzi mi na myśl po zakończeniu lektury tej książki, to niezwykła łatwość z jaką przychodzi autorce tworzenie tak złożonych, dramatycznych i trudnych historii, o których po prostu nie sposób nie przestać rozmyślać. W zasadzie to mamy tutaj do czynienia z czymś na wzór fabularyzowanego reportażu, który opowiada w najbardziej prawdziwy ale także i bezkompromisowy sposób o azjatyckim świecie, który to tyleż fascynuje co i przeraża. Przeraża swoim ubóstwem, niesprawiedliwością, okrucieństwem i realizmem, z którym to przychodzi się zmagać milionom ludzi, dzień w dzień. I o tym wszystkim właśnie Tanya Valko opowiada w sposób niezwykle prosty, ciekawy, wiarygodny i emocjonalny, któremu po prostu nie można nie zawierzyć i nie zaufać. A gdy już to zrobimy, to niejako w nagrodę otrzymujemy powieść przez duże "P", w której to odnajdziemy mnóstwo nawiązań do różnych gatunków literackich, od reportażu, poprzez sensację, a na romansie skończywszy, z których to wszystkie reprezentują sobą najwyższy poziom artystyczny.

I tak jak w przypadku poprzednich książek tej autorki, poświęconych krajom arabskim, tak i w tym przypadku otrzymujemy dwie opowieści w jednej książce. Pierwszą z nich tworzą wydarzenia autentyczne z historii, tej bliższej i dalszej, Azji, które to składają się na niezwykle profesjonalny reportaż, jakich to pozazdrościć mogą najwięksi twórcy tego gatunku. Druga opowieść to historia stricte fikcyjna, fabularna i ukierunkowana na wydarzenia o charakterze sensacyjno - obyczajowym, w którym to przychodzi odnaleźć się głównym bohaterom książki. I chyba właśnie największa wartość i najbardziej czytelny przejaw talentu pisarskiego autorki, przejawia się właśnie w tym niezwykle płynnym i umiejętnym połączeniu tych dwóch opowieści w jedną całość, w której to czasami wręcz trudno jest oddzielić fikcję od reporterskiej prawdy. Tanya Valko reprezentuje niezwykle nowatorski sposób opowiadania o świecie, który pozwala traktować książki jej autorstwa zarówno jako swoisty przewodnik po świecie i jego kulturze, jak i również jako opowieść pełną emocji, uczuć i namiętności. Możliwość doświadczenia tych dwóch opcji odbioru treści w jednej książce, to wielka rzadkość. Tym większe słowa uznania należą się jej autorce.

Z pewnością lektura tej książki wymaga wielu silnych nerwów, zarówno w nawiązaniu do czasami nazbyt irytujących postaci, jak i również do niezwykle brutalnej wizji świata. Świata, w którym przemoc, bieda i niesprawiedliwość są tak bardzo widoczne, iż nie sposób nie odczuwać szczerej złości, iż w żaden sposób nie możemy pomóc tamtym ludziom, lub że nikt inny nie chce tego uczynić. Bez wątpienia książka ta obfituje w szereg niezwykle mocnych fragmentów, przeznaczonych zdecydowanie dla ludzi dorosłych, i jak wspominałam powyżej, o silnych nerwach. Można by zapewne uczynić z tego swoisty zarzut pod względem autorki, lecz tak naprawdę musimy pamiętać o tym, iż tak właśnie wygląda prawdziwy obraz krajów trzeciego świata. I w związku z tym zdecydowanie o wiele bardziej wolę czytać o trudnych, brudnych i nieprzyjemnych tematach, z pełną świadomością ich autentyczności, aniżeli o przekoloryzowanych i wręcz cukierkowych opisach przyrody i sztuki azjatyckiej, w której to nie ma miejsca na zło i brzydotę.

"Okruchy raju" to książka o życiu, jakiego nie znamy z Naszej codzienności. Życiu bezsprzecznie trudniejszym, tragiczniejszym i smutniejszym, aniżeli to Nasze, polskie "dziś". Wszechobecna bieda i ubóstwo uderzają w emocje czytelnika z ogromną mocą, których to następnie nie jesteśmy wstanie w sobie stłamsić, zapomnieć, przejść nad nimi do codzienności. Nie jest to bowiem łatwe, by zapomnieć o głodujących dzieciach, całych rodzinach skazywanych na powolną wegetację, a czasami wręcz śmierć, na wskutek braku pracy, dachu nad głową, jedzenia. I muszę przyznać, że taka dokumentalno - fabularna narracja działa bardziej, aniżeli tylko kolejne migawki w wiadomościach telewizyjnych, tak już spowszedniałe, zwyczajne, i nie wywołujące efektu, jaki wzbudzać we wszystkich Nas powinny. Nie wiem czy zgodzą się ze Mną inni miłośnicy twórczości Tanya Valko, ale wedle mojej opinii, cykl ten jest o wiele bardziej szokujący, brutalny i poruszający, niż poprzednia "arabska saga". Być może wynika to z tego faktu, iż świat arabski jest Nam już bardzo dobrze znany, a tym samym nie zaskakujący swoim charakterem w tak dużym stopniu, jak Azja i jej ciemne strony. Tutaj nie wiedziałam czego mogę się spodziewać, a każde kolejne szokujące fragmenty były dla Mnie absolutną niespodzianką.

Jak zwykle w przypadku tej autorki, otrzymujemy powieść wielowątkową, wielobarwną i misternie skonstruowaną z szeregu kilku odrębnych historii, łączących się ze sobą wspólnym miejscem i postaciami. Język tutaj zastosowany jest bardzo współczesny, przystępny, idealnie ukierunkowany na polskiego odbiorcę, co z pewnością ułatwia orientację w azjatyckiej historii, kulturze, i obcojęzycznych pojęciach. Książkę tę czyta się w bardzo przyjemny i interesujący sposób, tak że nawet nie zdajemy sobie sprawy, kiedy przez Nasze palce przeszło 640 stron. Dodatkowo nie mogę nie podzielić się swoją satysfakcją, wynikającą nie tylko z możliwości poznania tej niezwykłej historii o niezwykłych ludziach i ich namiętnościach, ale także z owocnej edukacji o tych odległych krajach, o których do tej pory wiedziałam bardzo niewiele. To naprawdę przyjemne i miłe uczucie, którego życzę wszystkim czytelnikom tej pozycji.

"Okruchy raju" to książka mądra, barwna, wzruszająca i bardzo potrzebna, szczególnie na polskim rynku wydawniczym. Potrzebna dlatego, iż porusza kwestie tak różne od Naszego codziennego życia, iż tym samym rzuca zupełnie nowe światło na takie wartości jak miłość, współczucie, solidarność, poświęcenie..Niezwykły język, inteligencja autorki i umiejętność opowiadania o zwykłych sprawach w niezwykły sposób - oto największe zalety tej powieści. Polecam i już z niecierpliwością oczekuję na kolejną odsłonę tego azjatyckiego cyklu.