Generał Stalina. Życie Gieorgija Żukowa | Autor: Geoffrey Roberts

Generał Stalina to bynajmniej nie książka, która jest skrajną biografią Gieorgija Żukowa, w stricte, skupia się raczej na polityczno-wojskowej karierze „Marszałka Zwycięstwa", ale nie brak w niej także zwrotów kierowanych w stronę młodzieńczych lat, dorastania, kształcenia, zdobywania szacunku i pięcia się po szczeblach, jak również rodzinnych stosunków. Autor, z początku sam przyznaje, że biorąc pod lupę marszałka nie miał świetlanej, gloryfikacyjnej przyszłości dzieła, miał zasadniczo skrajnie negatywne opinie i swój własny pogląd na temat osobistości Żukowa. Jakby jednak nie sądził o nim Roberts, swe odczucia pozostawił sobie i sprawił, że wszystkie fakty zostały napisane i rozpatrzone przezeń, niezwykle obiektywnie.

Geoffrey Roberts to brytyjski historyk, znawca, badacz i pasjonat wydarzeń toczących się podczas II Wojny Światowej. Generał Stalina nie jest jego pierwszą książką, nie jest także jego pierwszą książką o samym Żukowie, jednak tym razem skupia się głównie na jego postaci. Tworząc swoje historyczno-naukowe dzieła, wyszukuje niemałe sterty spisanych dokumentów, faktów, studiuje książki innych autorów w których może doszukać się choć odrobiny istotnych dlań opisów. Prócz głębokiego przygotowania, badań i analizowania materiałów źródłowych, pan Geoffrey zaczerpuje jednak języka, w razie możliwości, od naocznych świadków, osób niejako powiązanych, bliskich i współpracowników, przez co jego książki zyskują na autentyczności.

W tradycyjnym toku nauczania, Gieorgij Żukow na lekcjach historii jest szczątkowo wspominany, a całokształt jego osoby skupia się raczej do paru, lakonicznych zdań. Co zresztą, jest w pełni uzasadnione, bowiem gdyby na każdego, istotnego człowieka w otoczeniu – jakby nie patrzyć – władców, przywódców, dyktatorów et cetera, pewnie nie starczyłoby nam czasu, na naukę innych dziedzin, wcale często również związanych z historią. Dlatego każdy kogo interesuje dogłębniejsza analiza, zapoznanie się z życiorysem, zgłębienie tajemnic psychiki i postępowania; powinien sięgnąć po biografię lub coś w tym stylu.

Generał Stalina czyta się dobrze, nie brak w niej ciekawych anegdot, notek, sprecyzowań, punktu widzenia różnych stron, miejscowych przemyśleń. Autor rozpracował marszałka od podszewki, przedstawiając go pod nietypowym kontem, raz jako bohaterskiego dowódcy, raz jako mordercy, co nie tak rzadko łączy się w zgrabny duet. Pomyślałby kto, żeby w książce na temat jednej postaci, uda nam się przebrnąć przez karty historii wojennego Związku Radzieckiego, a potem wskoczyć w nurt komunistycznego ustroju. Ciekawe podejście do sprawy, ciekawa forma i jakże uroczyste podanie. Co prawda, o Żukowie nie słyszałem za dużo, nie tyle ile bym chciał, ale myślę, że Roberts rzetelnie podszedł do sprawy. Książka napisana jest czasem jak powieść. Barwne przedstawienie bitew, z okrutnym, nieoczekiwanym i (nie)chwalebnym skutkiem. Do tego cała masa taktyk, strategii, forteli na polu walki. Przedstawienie doskonałego kierownictwa, motywowanego wcale nagminnie mocnym charakterem i dążeniem do obranego celu. Poza tym mechanizm samego ustroju, zapoznanie się ze – różnorakimi – stosunkami do zwierzchników, współpracowników i podkomendnych. Ważnym aspektem książki są przebiegi bitew, odnoszenie się do rozkazów, radykalne środki i gruntownie podejmowane decyzje, przyczyniające się do naprawdę wielkich wiktorii. Jednak zdecydowaną większość treści zajmują poczynania wojenny, przesuwanie się linii frontu, ofensywa i defensywa, forma walk, struktura oddziałów i cała masa szczegółów odnośnie wojskowości i podejścia do niej Żukowa. Nie powiem, czasami było zbyt... monotonnie. Ale na szczęście były naprawdę interesujące momenty, jak sama władza, zgody i sprzeciwy.

Gieorgij Żukow w dzisiejszej Rosji to niewątpliwie jedna z ważniejszych, dumniejszych postaci tego narodu, która z dumą może chlubić się ogromnymi zwycięstwami, niestety okraszonymi równie ogromną ilością podległych i rozlanej krwi. Nie umniejsza to jednak jednemu z bohaterów narodowych, który poradził sobie z ofensywą Rzeszy na Związek Radziecki. Książka Generał Stalina, napisana jest wprawnym piórem badacza, opisującego fakty w przerażająco rzetelny, realistyczny sposób, nie ratując, ani nie raniąc duszy samego marszałka. Jest to książka, którą warto przeczytać ot, choćby dla samej znajomości jednej z potęg ZSRR. Ale można również spojrzeć na jego całokształt pod bardzo obiektywnym punktem, z pamięcią, iż autor początkowo był sceptycznie i subiektywnie nastawiony do pisania na temat, tego właśnie, radykalnego żołnierza, dowódcy, męża i polityka.