Ocalały | Autor: Sam Pivnik

Każdy z nas wie, do jakich zbrodni dochodziło w czasie II wojny światowej. Każdy z nas wie, że w Polsce działał najgorszy obóz koncentracyjny, jaki kiedykolwiek widział świat. Każdy z nas wie, że w Auschwitz ginęli ludzie. Trafiali do komór gazowych, zostawali rozstrzeliwani, umierali z głodu i pragnienia czy nawet z wycieńczenia. A decyzję o tym podejmował tylko jeden mężczyzna - Anioł Śmierci*. Każdy z nas wie, że tej tragedii nie da się cofnąć i nikt nie zrekompensuje ofiarom zmarłych bliskich i koszmarów, które nękają ich po dziś dzień. Holocaust na zawsze pozostanie w ich pamięci. W pamięci całego świata.

W obozach sen był luksusem. Nie miewaliśmy snów - tylko wolni ludzie potrafią śnić.

Sam Pivinik to tytułowy ocalały. Mężczyzna, który przeżył pobyt w Auschwitz. Był świadkiem nazistowskich zbrodni. Na własne oczy widział ostatnią drogę ludzi, którzy trafiali do komór gazowych. Poznał Anioła Śmierci, mężczyznę, który ruchem ręki - w prawo lub w lewo - decydował o tym, kto umrze natychmiast, a komu przeznaczona jest ciężka praca, która i tak w ostateczności skończy się śmiercią.

Przeżył Auschwitz, Fürstengrube, marsz śmierci i atak na statek więzienny Cap Arcona. Dziś rozdrapuje swoje rany i dzieli się ze światem swoją tragedią.

Odebrali nam indywidualność. Szlamek Pivnik, uczeń, który został stolarzem, był teraz anonimowym podczłowiekiem. Bez ubrania, bez żadnej własności, bez włosów. Bez nadziei.

Dziś na widok obozu Auschwitz - Birkenau odbiera nam mowę. Nie wierzymy własnym uszom, kiedy słyszymy do jak strasznej tragedii doszło na terenie dawnego obozu koncentracyjnego. Nie mieści nam się w głowach, że naród, który wydawał się być narodem cywilizowanym, był w stanie dopuścić się tak potwornej zbrodni. Trudno uwierzyć, że tacy ludzie naprawdę żyli. A jednak. Sam Pivnik jest tego dowodem. Opowiadając nam swoją historię, odkrywa się przed nami. Uzewnętrznia swoje uczucia, na nowo przeżywa tamte straszne chwile, które nie pozwalają o sobie zapomnieć. Pokazuje, do czego jest zdolny człowiek żądny władzy. Uczy nas historii naszego narodu. Naszej historii, która nigdy nie da nam o sobie zapomnieć.

Wciąż pamiętałem te przerażone oczy, wyzierające z ciemności pomiędzy deskami. Spojrzenie zwierząt wiezionych na rzeź.

Kiedy wybuchła II wojna świata, dla mieszkańców Polski już nic nigdy nie miało być takie samo. Brakowało jedzenia, podstawowych artykułów potrzebnych do życia. Ulice opanowali Niemcy, strzelający do ludzi na ulicach i urządzający łapanki. Nic nie było w stanie powstrzymać ich nienawiści i pogardy kierowanej w kierunku Żydów. Żydzi nie zasługiwali na życie. Oni byli podludźmi.

Wciąż nie zdawałem sobie sprawy, że to kolejna selekcja, a ten oficer nie odzywał się do mnie, bo był Aryjczykiem, należał do rasy panów, a ja byłem Żydem, podczłowiekiem, więc jakikolwiek dialog między nami nie wchodził w grę.

Aż trudno mi opisać emocje, które towarzyszyły mi przy czytaniu tej książki. Na pewno były to współczucie dla więźniów i dla Szlamka, ale przede wszystkim wstręt i nienawiść do Niemców. Bo to, co oni uczynili tym ludziom przechodzi wszelkie pojęcie. Jak można się tak zachowywać w stosunku do drugiego człowieka? Jak można traktować ludzi jak zwierzęta? Nie wiem, czy kiedykolwiek dostanę odpowiedzi na te pytania. Tym bardziej, że główny dowodzący całą tą masakrą już nie żyje. Ale chyba nigdy nie zrozumiem ludzi, którzy byli podwładnymi Hitlera. Nigdy nie zrozumiem, jak można "tylko wykonywać rozkazy", zabijając przy tym tysiące niewinnych osób!

Zrozumieliśmy. W Auschwitz nie było imion ani nazwisk. Żadnego atrybutu człowieczeństwa. Teraz byłem tylko Żydem numer taki a taki. Nikim więcej.

Nie ma słów, którymi mogłabym naprawdę zrecenzować tę książką. Bo z nią nie można tak postąpić. Nie mogę napisać, że akcja jest niezwykle wciągająca, cały czas coś się dzieje, bo się nie da. Owszem, wydarzenia następują po sobie bardzo szybko, ale w tym przypadku, w tej historii, raczej nie jest to zaleta. Bo może gdyby najazd na Polskę nie odbył się tak nagle, gdyby Anglia i Rosja przyszły nam z pomocą szybciej, to może udałoby się ocalić te wszystkie istnienia? Cóż, nie ma co gdybać, należy jedynie nie dopuścić do drugiej tego typu sytuacji. Bo podobno w Auschwitz wystarczy tylko podłączyć prąd...

Obóz był ogromny, wydawał się nie mieć końca: bloki baraków, takich jak mój, ginęły w kurzu; Aushcwitz-Birkenau był brudną plamą na złotych polskich polach.

Uważam, że jest to lektura obowiązkowa dla każdego, kto nazywa siebie Polakiem. Uważam, że tego typu książki powinny być włączane do kanonu lektur. Okrutne? Okrutne, ale prawdziwe. Każdy powinien wiedzieć, jaka jest historia jego narodu. Tym bardziej, jeżeli ginęły tysiące ludzi. Po tej lekturze już wiem, że jeszcze nie raz sięgnę po tego typu książkę. Jest to historia, która powinna interesować wszystkich. Nie dość, że świetnie napisana to naprawdę wartościowa. Książką obowiązkowa tak, jak wyjazd do Auschwitz - Birkenau.

Ruch dłoni - w lewo bądź w prawo - przypadkowa ws gruncie rzeczy decyzja szaleńca, oficera SS, odgrywającego jednocześnie rolę sędziego i egzekutora, bezbożnika bawiącego się w Boga. Właśnie tak to następowało: prosto i nieodwołalnie.

* Josef Mengele - lekarz SS w Auschwitz-Birkenau, zwany Aniołem Śmierci. Uczestniczył w selekcji Żydów na Rampie Śmierci. Przeprowadzał eksperymenty pseudomedyczne na bliźniakach. Jego głównym celem było "zaprogramowanie" idealnego aryjskiego dziecka.