Do Latarni Morskiej | Autor: Virginia Woolf

"Tak, oczywiście, o ile jutro będzie ładnie - powiedziała pani Ramsay.- Ale będziesz musiał wstać skoro świt - dodała.
Te słowa sprawiły jej synowi taką radość, jakby wyprawa była nieodwołalnie postanowiona i cudowne przeżycie, którego z dawna wyglądał, było tuż-tuż; jakby minęła ciemność nocy i płynęli łodzią do latarni."

Tak oto zaczyna się jedna z najsłynniejszych powieści Virginii Woolf "Do Latarni Morskiej". Do domu na szkockiej wyspie Skye zjeżdżają państwo Ramsey wraz z dziećmi oraz grupą znajomych, aby w pięknych plenerach leniwie spędzić wakacyjne miesiące. O tym w zasadzie jest powieść, nie ma tutaj specjalnie rozbudowanej fabuły; główną rolę gra tutaj tzw. strumień świadomości, czyli jak mówi Wikipedia:

„Jest to termin literacki, oznaczający rodzaj monologu wewnętrznego. Jest to w pierwszym znaczeniu zapis umysłowego przeżywania człowieka, nie tylko tego co aktualnie słyszy, widzi i czuje, lecz również myśli, skojarzeń, które mu się nasuwają. Wiąże się z tym zapis myśli i odczuć, narracja wyłącznie subiektywnymi odczuciami. W drugim znaczeniu strumień świadomości jest swoistym stylem, połączeniem umysłu rzeczywistej chwili i swoistą sumą odczuć jednej chwili. Dlatego czasowość dzieła jest zbudowana z wielu pozornie realnych światów. W strumieniu świadomości drugiego znaczenia zdarza się relacja narratora wszechwiedzącego, który nie tylko opowiada myślami głównego bohatera, ale i wieloma innymi tworząc przestrzeń świadomości."

Powieść podzielona jest na trzy części. W pierwszej poznajemy bohaterów podczas jednego z wakacyjnych dni na wyspie. Dowiadujemy się o stosunkach jakie między nimi panują, o ich marzeniach i planach, chociaż pozornie podczas tego konkretnego dnia nic się nie dzieje. Jedno wypowiedziane zdanie jest katalizatorem dla wielu myśli i odczuć bohaterów.

„- Dmie z zachodu - powiedział Tansley, "ten ateista", wystawiając na wiatr swoje kościste, rozstawione teraz w powietrzu palce. (Towarzyszył on panu Ramsayowi w jego wieczornej przechadzce po tarasie). Oznaczało to, iż wiatr był najbardziej niesprzyjający wyprawie do Latarni. Rzeczywiście, Tansley zawsze mówił nieprzyjemne rzeczy, przyznawała pani Ramsey; nieznośne było, że tak to podkreśla i jeszcze bardziej rozczarowuje Jamesa. Ale mimo wszystko nie pozwalała dzieciom, by się z niego wyśmiewały."

Najwięcej miejsca poświęcono pani Ramsey. Oto kobieta pięćdziesięcioletnia, matka ośmiorga dzieci, żona uczonego filozofa, obdarzona niezwykłą urodą. Jest nie tylko ostoją własnej rodziny, ale też i znajomych zgromadzonych pod dachem domu na wyspie.
Ponieważ była kobietą, dzieci przychodziły do niej cały dzień i stale czegoś chciały- to tego, a tamto owego; dorastały; często miała wrażenie, iż jest gąbką nasiąkniętą uczuciami innych ludzi.

„Nie trudno się domyślić, że w takim stanie rzeczy pani Ramsey bywa zmęczona, chociaż dobrze się z tym kryła. Jej ulubionym momentem dnia był ten kiedy w końcu zostawała sama.
Teraz już nie musiała myśleć o nikim. Mogła być sobą i sama dla siebie. Tego właśnie często ostatnio pragnęła – móc myśleć, a może nawet nie tyle myśleć, co siedzieć samotnie w ciszy. Powłoczka istnienia – chłonna, hałaśliwa, lśniąca – odpadała i człowiek kurczył się do własnych rozmiarów; z nabożnym skupieniem zwracał się w głąb siebie, ku klinowatemu trzonowi ciemności, niewidocznemu dla innych."

I tak mniej więcej kończy się pierwsza część, nadejściem nocy. Druga część "Czas płynie", najkrótsza, jest okresem przejściowym pomiędzy jednym pobytem rodziny Ramsey na wyspie a drugim. W tej części dowiadujemy się, że pani Ramsey umiera, niewiele jednak jest informacji o okolicznościach jej śmierci. Umiera także dwójka jej dzieci. Dziesięć lat minęło od ostatniego pobytu rodziny na wyspie Skye - w "Latarni", trzeciej części, Ramseyowie oraz ich znajomi poddają się emocjom związanym z żałobą, mijającym czasem i stosunkami jakie ich łączą. Odbywa się też symboliczna podróż do Latarni - miejsca, które jest symbolem pani Ramsey, kobiety wokół której zgromadzeni byli członkowie rodziny i znajomi, która wspierała wszystkich dookoła, niewiele dostając w zamian.

Wiedziałam, że nie będzie to najłatwiejsza lektura, ale o dziwo podołałam i nie dość, że za procesami myślowymi bohaterów nadążałam, to jeszcze potrafiłam znaleźć w czytaniu dużą przyjemność. Jest to tylko znak, że po książkę sięgnęłam w odpowiednim dla siebie czasie; podejrzewam, że dziesięć lat temu szybko by mnie znudziła i nie byłabym w stanie jej odpowiednio docenić. Jest to naprawdę niezwykłe dzieło, mimo swojej pozornej prostoty dość złożone, a zarazem pełne poetyckiego piękna.