Ludzie I Miejsca | Autor: Szewach Weiss

Podobno ludzie, których spotykamy i miejsca, gdzie się znajdujemy kształtują nas w dużo większym stopniu, niż przypuszczamy. Chyba jest w tym sporo racji, gdyż różne regiony mają unikalne tradycje i historię. Jeśli chodzi o dzieje Galicji, to łączą one w sobie losy Polaków, Żydów i Ukraińców. Mieszanka kulturowa często skłania do tolerancji. Trochę przez ten pryzmat oceniam książkę niezwykłego człowieka, który stał się swoistym pomostem między Polską a Izraelem oraz chrześcijaństwem i judaizmem.

Profesor Szewach Weiss, bo o nim mowa, urodził się w Borysławiu w obwodzie lwowskim 5 lipca 1935 roku. Był synem właściciela sklepu, który odznaczał niebywałym sprytem, co tak naprawdę uratowało życie bliskim, gdy po wybuchu II wojny światowej, nastąpiła konieczność ukrywania się m.in. w małej klitce między pawilonem, a magazynem. Rodzina także mogła liczyć na pomoc wyjątkowych osób takich, jak pani Lasotowa, która ryzykowała życiem, chroniąc Żydów. Po niedługim czasie okazało się, iż jedynym wyjściem jest ucieczka z getta. Losy Waissów zawiodły ich do Palestyny. Tam chłopiec uczył się i w rezultacie został traktorzystą, ale to nie był zawód, o którym marzył. Decydującym momentem była Deklamacja Niepodległości Izraela ogłoszona 14 maja 1948 roku przez Davida Ben Gouriona. Wtedy to nastolatek, chyba pierwszy raz zdał sobie sprawę, że jego przeznaczeniem jest działanie dla dobra narodu. Oczywistym był wybór nauk politycznych na Uniwersytecie Hebrajskim. Tą wiedzę pan profesor bardzo dobrze wykorzystał w swojej książce. Mamy tu wszak opis pewnej części historii Izraela, przedstawiona oczami jednego z jej uczestników. To szczególnie ważne, gdy czytelnik zda sobie sprawę, że sytuacja na Bliskim Wschodzie do teraz jest bardzo napięta i odnalezienie nawet subiektywnej rzeczowej relacji, często stanowi problem. Zawarty w publikacji obraz konfliktów i analiza zaistniałych zdarzeń, stanowi pewien punkt wyjścia nawet dla laika, który nie jest świadom przyczyn trudnych relacji izraelsko-palestyńskich. Dla mnie szczególnie interesująca w tym aspekcie okazała się ocena działań, dotyczących udanego zamachu na Icchaka Rabina. Autor analizuje w niezwykle drobiazgowy sposób ostatnie chwile życia polityka i skutki tragicznych wydarzeń z 4 listopada 1995 roku. Oczywiście, nie można powiedzieć. Iż książka jest zbyt ostra w swoim wydźwięku, choć znakomicie przedstawia odczucia i osądy byłego ambasadora Izraela w Polsce. Zastosowana tutaj zasada „złotego środka" naprawdę mnie zaskoczyła. Myślę, iż umiejętność odnajdywania kompromisów, przy równoczesnym zachowaniu własnego zdania, to coś wyjątkowego.

Szewach Weiss zarówno, jako przedstawiciel Knesetu, jak i dyplomata miał okazję spotkać się z wieloma politykami zarówno z prawej, jak i z lewej strony sceny politycznej. Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski, Bill Clinton czy król Juan Carlos to tylko kilka nazwisk z niezwykle bogatej listy osobistości, z którymi pan profesor miał okazję spotkać. Stał chociażby obok Jana Pawła II, gdy ten modlił się przy Ścianie Płaczu o pokój. Sama osoba autora to swoisty łącznik między żydami i katolikami. Decyzja o podjęciu ambasadorstwa w naszym kraju, świadczy o mocnym charakterze oraz potrzebie połączenia kultur i religii. Dla mnie do teraz jest czymś wręcz niewyobrażalnym, że można wrócić do kraju, który dla wielu Żydów jest gorzką pamiątką nazizmu III Rzeszy. Pan profesor to swoisty propagator dialogu. Publikacja mówi również o judaizmie ukazując jej charakter w sposób niejednorodny, mówiąc o wyznawcach zapatrzonych w niebo, horyzont lub w ziemię. Samo postrzeganie roli Polaków, którzy ratowali życie innych, ryzykując swoje mówi o wielkim znaczeniu, jakie pan ambasador wiąże z historią obu narodów. Książka to ponadto zapis osobliwej podróży zarówno sentymentalnej, jak i geograficznej.

Na kartkach „Ludzi i miejsc" poznamy również historię Żydów polskich, którzy stworzyli współczesną kulturę i sztukę. Mamy tu przykłady pełnej asymilacji z naszym krajem (np. Julian Tuwim) jak również osób, dla których pochodzenie było ważne. Niektóre biografie nadają się na scenariusz filmowy. Zresztą dzisiejszy Hollywood nie byłby taki sam bez twórców pochodzenia żydowskiego i prawdopodobnie nie poznalibyśmy w takich firm producenckich, jak Metro-Goldwyn-Mayer. Poznamy także kobietę, która dzięki rodzinnej recepturze, odniosła oszałamiający sukces na antypodach.

Niniejsza pozycja, w moim odczuciu, powinna się znaleźć w bibliotekach oraz na półkach wszystkich osób interesujących się historią oraz polityką, ponieważ jest jedną z tych pozycji, które łączą a nie dzielą dwie kultury, które dawniej żyły obok siebie, ale pokonując trudne doświadczenia, muszą dziś na nowo odbudować swoje relacje.