Lista Schindlera | Autor: Thomas Keneally

Książka Thomasa Keneally'ego „Lista Schindlera" od kilku lat stała na półce regału. Wielokrotnie próbowałam ją przeczytać, jednak nigdy mi się to nie udawało. Po kilku kartkach ponownie trafiała na półkę z adnotacją „przeczytam kiedy indziej". Z drugiej strony muszę się przyznać, że zaczęłam ją czytać w gimnazjum, a wtedy byłam dość krnąbrnym dzieckiem. Poza tym moja historyczka niezbyt dużo czasu poświęciła kwestii holokaustu, przez co treść powieści była dla mnie po prostu abstrakcją. W liceum nadrobiłam tą zaległość, jednak w dalszym ciągu byłam na bakier z tą pozycją. W końcu pewnego grudniowego wieczora zasiadłam w fotelu z książką na kolanach. Tym razem jej treść tak mnie wciągnęła, że wręcz nie mogłam przestać pochłaniać kolejnych zdań.
Książka opowiada o Oscarze Schindlerze, Niemcu prowadzącym fabrykę w Krakowie w okresie II wojny światowej. Nie był on jednak stereotypowym przedstawicielem swojego narodu, który za wszelką cenę szerzył wokół siebie holokaust. Wręcz przeciwnie, korzystając ze swoich kontaktów wyciągał z getta krakowskiego kolejnych przedstawicieli narodu żydowskiego pod pretekstem ich pracy w jego przedsiębiorstwie. W ten sposób uratował ponad 2000 przedstawicieli religii mojżeszowej. Keneally w piękny sposób opisuje walkę dobra ze złem – na jednej szali stawia Schindlera, który pomaga Żydom, natomiast na drugiej innego przedstawiciela narodu niemieckiego Amona Gotha. Z jednej strony czytamy o heroizmie pierwszego, kiedy chwilę później dowiadujemy się o bezwzględnych metodach stosowanych przez drugiego wobec Żydów. Szczególnie utkwiła mi w pamięci historia dziewczyny, chorej na raka kości, która tak się cieszyła, kiedy w miejscu ukrycia przez Niemca dostała płatki owsiane z mlekiem. O takim „rarytasie" mogła w getcie tylko pomarzyć. Tak bardzo mi było smutno, kiedy w pewnym momencie następuje jej śmierć. Nie sposób zapomnieć o kilkunastoletnim chłopcu Liśku, którego w bezczelny sposób zastrzelił Amon Goth z błahego powodu.
Warto zaznaczyć, że książka została oparta na faktach autentycznych. Oscar Schindler urodził się 28 kwietnia 1908 roku w Zwittau w Austro - Węgrzech. Dwadzieścia lat później ożenił się z Emilie Pelzl, jednak szczęśliwe małżeństwo nie doczekało się dzieci. Schindler został przedstawicielem handlowym jednego z zakładów przemysłowych w Brnie. W 1935 przystąpił do Partii Niemców Sudeckich, a następnie został członkiem Abwehry – wywiadu oraz kontrwywiadu niemieckich sił zbrojnych. Za swoją działalność został w 1938 roku aresztowany przez władze czechosłowackie. Zwolniony z więzienia został po aneksji Sowietów przez III Rzeszę. Po inwazji niemieckiej na Polskę za niewielkie pieniądze wykupił Pierwszą Małopolską Fabrykę Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych „Rekord" w Krakowie, na Podgórzu, którą z czasem nazwał Niemiecką Fabryką Wyrobów Emaliowanych. Początkowo wyrabiała ona naczynia emaliowe, z czasem amunicję. Do pracy w niej przyjął ok. 1300 żydowskich robotników, którzy wykonywali tam niewolniczą pracę. Na początku byli chronieni chęcią pomnożenia zysków, jednak z czasem Schindler zapoczątkował aktywną opiekę nad nimi, przekonując, np. że wykwalifikowani robotnicy są niezbędni dla pracy fabryki, zaś próba zaszkodzenia im spowoduje wniesienie przez niego żądania o odszkodowanie od niemieckiego rządu. Przełomowym punktem była likwidacja krakowskiego getta oraz transport mieszkających w nim Żydów do obozu pracy przymusowej w Płaszowie. Dzięki swoim umiejętnościom negocjacyjnym Schindler postanowił uratować od zagłady swoich pracowników, których nazywano Schindlerjuden, czyli Żydzi Schindlera. W tym przypadku zawarł umowę z komendantem obozu Amonem Gothem o przeniesieniu jego pracowników do przylegającego do fabryki podobozu, gdzie nie byli narażeni aż w takim stopniu na szykany. Pod koniec wojny obóz został zlikwidowany, a ich więźniowie w większości zgładzeni. Schindlerowi udało się w 1944 przenieść swoich 1200 „pracowników" do fabryki w Brünnlitz w Okręgu Rzeszy Kraj Sudetów , a gdy transport został po drodze skierowany do obozu w Auschwitz-Birkenau, udało mu się ich stamtąd wydostać. Pod koniec wojny Oscar wyemigrował do Argentyny, gdzie zbankrutował, co zmusiło go do powrotu do Niemiec. W roku 1962 Oskar Schindler zasadził drzewo w Gaju Sprawiedliwych, a w 1963 Instytut Yad Vashem uhonorował go „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata". Zmarł 9 października 1974 roku Hildesheim, pochowano go na Górze Syjon w Jerozolimie.
Keneally w niezwykły sposób opisał okres życia Schindlera przypadający na czasy II wojny światowej. Książka zmusza do myślenia i zadawania sobie pytań na temat ludzkiej uczciwości podczas jej czytania. Nie polecam jej jednak czytelnikowi, który nie zna realiów holokaustu, ponieważ po prostu może jej nie zrozumieć. Za to jak zacznie ją czytać, to prawdopodobnie tak jak ja, nie będzie mógł się od niej oderwać.