Grawitacje | Autor: Jerzy Franczak

Czasami po przeczytaniu książki miewam problem z określeniem tego, o czym ona właściwie była. Nie ukrywam, że jest to uczucie dość irytujące, potęgowane tym przeświadczeniem, iż być może ta książka nie była dla mnie, a czas spędzony na jej lekturze, był niestety czasem straconym. Wbrew pozorom jednak nie koniecznie musi to być zarzutem wobec autora i jego dzieła, gdyż od dawna wyznaję zasadę, iż nie wszystkie książki są dla wszystkich czytelników, a sam fakt braku "zaistnienia chemii" pomiędzy pisarzem i jego odbiorcą, to rzecz jak najbardziej naturalna, normalna i zdrowa. Z literaturą jest bowiem jak z koleżeństwem, przyjaźnią, miłością, czyli nie wszyscy mogą być Naszymi kolegami, przyjaciółmi, partnerami, co bynajmniej nie znaczy, iż mamy zamykać się na nowych ludzi, tak jak i na nowych autorów książek. Książką, która wprawiła mnie w owy "stan niewiedzy", jest dzieło autorstwa Jerzego Franczaka, pt." Grawitacje".

Książka to intelektualna podroż pisarza przez kilka dni z jego życia, w których to dzieli się on z czytelnikami zarówno otaczającą go codziennością, jak i refleksjami na temat współczesnej Polski, Polaków i ich życia. I tak oto śledzimy liczne podróże Jerzego Fronczaka, z towarzyszącymi mu nieodłącznie książkami, jesteśmy świadkami jego rozmów z ludźmi bardziej lub mniej znanymi szerszemu gronu odbiorców. Poznajemy rozterki autora nad i podczas tworzenia swoich książek, jego wspomnienia z lat młodości, początków kariery pisarskiej, studiów itd..

I jak to zazwyczaj jest w recenzji, należałoby odpowiedzieć na owe najważniejsze pytanie, czy przeczytana książka jest interesująca..? I tutaj muszę odpowiedzieć w sposób, którego z natury nie lubię, gdyż nie jest on w pełni klarowny, oczywisty. Otóż książka ta jest momentami ciekawa, ale w przytłaczającej większości - nie. Ktoś by rzekł, jak może być momentami ciekawa, skóro jest zła..Niestety właśnie tak jest w przypadku tego swoistego dziennika pisarza. Są fragmenty, rozbudowane zdania, które mają w sobie coś takiego, co zachęca do dalszej lektury i zaciekawia czytelnika. Niestety jako że są to fragmenty, to mają to do siebie, że trwają przez bardzo krótki czas, zaś po nich ponownie wkraczamy na grunt nie do końca zrozumiałych, a już na pewno monotonnych wypowiedzi pisarza. Mogłabym całość określić mianem "wysmakowanej literatury wyższych lotów", gdyby owa treść prowadziła do jakiegoś punktu wspólnego, źródła fabularnego zamysłu autora, czegoś, co by spajało te luźne historie w jedną całość. Niestety czegoś takiego brak, lub ja nie byłam w stanie tego dostrzec, co jest także możliwe.

Owszem, nie można odmówić Jerzemu Fronczakowi, bądź co bądź uznanemu i w pełni ukształtowanemu już pisarzowi, inteligencji, łatwości w posługiwaniu się językiem i słowem pisanym, doskonałej wprawy w tworzeniu całości z drobnych fragmentów czy też talentu poetyckiego, który nie wątpliwie jest tutaj w pełni zauważalny. To wszytko jednak wydaje się być zbyt skromnym "ekwipunkiem pisarskim", by z mało interesujących zapisków stworzyć interesującą książkę. Interesującą dla kogoś, kto nie zna osobiście autora, nie zna jego przyjaciół, życiorysu, dotychczasowej twórczości. Być może gdyby tak było, ta książka przemawiała by do mnie w bardziej interesujący i trafny sposób, a być może nie.., nie sposób tego dziś rozstrzygnąć.

Bohaterem książki jest Jerzy Franczak, we własnej osobie i ten jakby będący odbiciem w jego własnych myślach. Ten pierwszy zmaga się z życiem, z pisarstwem i związanymi z tym problemami. Ten drugi zaś wydaje się być niejako poza tym wszystkim, lub nawiązując do tytułu książki, lepiej by powiedzieć "nad tym wszystkim". Wydaje się być człowiekiem, którym chciałby stać się ten prawdziwy Franczak, a więc pozbawionym kompleksów, obaw, konieczności zmagania się z wydawcami, niezrozumieniem, regułami wyznaczanymi przez polski język. Ów podwójny bohater tworzy historię, tkaną z własnych przeżyć, myśli, snów i marzeń, która jest trudna w odbiorze, być może dlatego, iż tak naprawdę dotyczy samego Jerzego Franczaka, i tylko jego.

Jak wspomniałam powyżej, książka ta być może trafi w gusta czytelników, dla których ona powstała. W moje z całą pewnością nie trafiła, zarówno ze względu przyjętej formy jak i tematu. Niestety owe refleksje autora do mnie zupełnie nie przemawiają, nie są niczym odkrywczym, nowym i ciekawym. Mogłabym powiedzieć, że to oczywiste prawdy, ubrane w filozoficzne szaty, których blask może zachwycać tylko samego krawca, czyli w tym przypadku autora. Megalomania to chyba najdelikatniejsze słowo, jakie mogę tu użyć w stosunku do autora. Co gorsza, wszystko to, co znajdziemy w książce, nie jest podszyte nutą samo krytycyzmu, ironii, poczucia humoru względem samego siebie. Owszem, czasami znajdziemy tutaj pojedyncze zdanie, które wywoła uśmiech na naszej twarzy, jednak jest jego zdecydowanie za mało.

"Grawitacje" to pozycja, która zdecydowanie unosi się ponad rzeczywistością. Zgodnie ze swym tytułem, wszystko to jest w niej zawarte, a więc sama fabuła, bohater, filozofia życia, nie stoi twardo na Ziemi, zaś by dotrzeć do jej sedna, trzeba by również wzbić się poza wyżyny tego, co zwykłe. Mnie to się nie udało, lecz być może znajdą się tacy czytelnicy, którym to się powiedzie i odnajdą w tej książce jakąś głębszą myśl, której nie będzie można określić jedynie mianem przegadanej opowieści o niczym.