Historia Lubi Się Powtarzać

  Nihil novisub sole – nic nowego pod słońcem. Jest też polskie przysłowie, które pasuje w tym kontekście – historia kołem się toczy. Historia to jedna z tych dziedzin, które są mi bardzo bliskie, a zarazem frustrują mnie niemiłosiernie. Głównie dlatego, że społeczeństwo na każdym kroku udowadnia, że przez ignorancję prowadzimy do powtarzania przeszłych tragedii. Przytoczę tu jeszcze jedno, w mojej opinii nie mniej warte przysłowie – „Nawet jeśli się nie interesujesz polityką, to polityka interesuje się tobą”. Cały ten wstęp prowadzi nas do wydarzeń z lutego roku 2022, kiedy to Władimir Putin najechał Ukrainę celem podbicia jej w imię reprezentowanych przez siebie faszystowskich i imperialistycznych wartości. Mamy rok 2024, konflikt trwa dalej, a kremlowskiego dyktatorowi jeszcze nie udało to co zamierzał. I tak, można się cofnąć ponad 80 lat i zadać sobie pytanie – czy II wojna światowa czegoś może nas nauczyć? Na to pytanie w książce o tytule „Historia lubi się powtarzać” postanowili odpowiedzieć Kamil Kawalec i Norbert Bączyk.

Nie będę ukrywał, że z twórczością obu autorów obcuję regularnie – są oni bowiem twórcami podcastu „Wojenne Historie” taktującego o tematyce II wojny światowej właśnie. Zresztą Norbert Bączyk jest aktywnym historykiem zajmującym się badaniem tego okresu.

Książka ta taktuje o paralelach pomiędzy sytuacją międzynarodową w latach ’30 ubiegłego wieku oraz teraźniejszości. Na pierwszy rzut oka książka wydaje się być uboga, ma bowiem niecałe 250 stron. Jest to błędne przeświadczenie, bowiem mamy tu do czynienia z niezwykle skoncentrowaną dawką wiedzy z zakresu geopolityki, logistyki, techniki wojskowej i dyplomacji. 9 rozdziałów, a każdy z nich uczący ważnej lekcji na temat przeszłości, by nie popełnić tych samych błędów w przyszłości.

I tu moim zdaniem najlepiej byłoby omówić wagę i schemat na jednym konkretnym rozdziale, który szczególnie dla nas, Polaków jest istotny – czy można liczyć na sojuszników? „Czy alianci nas zdradzili?” to tytuł, który zarazem jest szeroko omawianym tematem w praktycznie każdym towarzystwie, które jakkolwiek zainteresowane jest II wojną światową. W większości przypadków niestety odpowiedź przychodzi szybko i jednoznacznie – zdrada. Ze wszystkich rozdziałów ten jest największy objętościowo (słusznie). Głównie ze względu właśnie na odkłamanie tego mitu i niesłuszne przyrównywanie losów Polski z ’39 do dzisiejszych warunków. Autorzy krok po kroku przeprowadzają czytelnika przez błędy dyplomacji polskiej i angielskiej, przez brutalną realizację faktów o dysproporcjach siły i możliwości wojsk naszych i III Rzeszy, czy w końcu smutne warunki konferencji koalicji antyhitlerowskiej i bezsilność wobec Józefa Stalina. Wszystko to ma na celu poprowadzenie do rozbudowanej konkluzji – nie było żadnej zdrady tylko wynikowa błędów i różnic w potencjale gospodarczym w przypadku rozpoczęcia wojny i wymęczenia wojną w roku 1945.

Jedną z największych zalet tej pozycji jest właśnie kompleksowość. Obaj współautorzy w sposób zwięzły i wyczerpujący opisują różnice i punkty wspólne obu tych konfliktów i nie tylko. Osobiście jeden szczególny aspekt wydaje się jeszcze ważny do wspomnienia – to jak wiele punktów wspólnym Putin ma zarówno z Hitlerem, jak i ze swoim poprzednikiem – Józefem Stalinem. Władimir Władimirowicz jest bowiem wynikową polityki i mentalności obu tych zbrodniarzy, co w szczególności powinno być lekcją dla wszystkich, do czego prowadzi podążanie ścieżką imperializmu (o czym zresztą taktuje ostatni rozdział).

Ciężki niezwykle temat, jak to zresztą w przypadku każdej wojny. Nie mniej uważam, że „Historia lubi się powtarzać” w wykonaniu Norberta Bączyka i Kamila Kawalca to pozycja, po którą powinno sięgnąć jak najwięcej osób. Nie tylko ze względu na walory czytelnicze czy przekaz, ale przede wszystkim ze względu na to, że ignorując błędy wczoraj, decydujemy się na powtórkę jutro.