Barbara Brylska W Najtrudniejszej Roli

Wielu kinomanom Barbala Brylska zapewne kojarzy się przede wszystkim ze zjawiskowymi kreacjami w „Faraonie” Kawalerowicza i „Panu Wołodyjowskim” Hoffmana, które dały jej status gwiazdy, nie tylko u nas, ale także za naszą wschodnią granicą. Znaczących ról w jej karierze można zresztą wymienić dużo więcej, Brylska bowiem w najlepszych latach swojej aktorskiej kariery praktycznie nie schodziła z planu filmowego. Barbara Rybałtowska dała temu bardzo dogłębne świadectwo, w pracy swojej jednak skupiła się na nieco innym aspekcie zjawiska jakim niewątpliwie jest Barbara Brylska, a sugeruje to już sam tytuł jej pracy. Owa tytułowa najtrudniejsza rola to nic innego, jak usiana cierniami sfera życia prywatnego, na którym głębokim cieniem położyła się toksyczna relacja z drugim mężem oraz tragiczna śmierć córki.

Rybałtowska rozpoczyna swoją opowieść od sceny na cmentarzu po pogrzebie Barbary Kosmal, która zginęła w wypadku samochodowym w wieku dwudziestu lat. To zdarzenie powróci oczywiście w szczegółach we właściwym momencie biografii, którą autorka buduje klasycznie linearnie, ale przewijać się będzie we wspomnieniach wielu osób, których wypowiedzi budują obraz naszej gwiazdy. Pisząc gwiazda, nie mam na myśli lekko pejoratywnego znaczenia, stosowanego obecnie wobec osób, które często przypadkowo zaistniały na srebrnym ekranie i usilnie starają się wykorzystać swoje pięć minut. Brylska była i jest gwiazdą w literalnym znaczeniu tego słowa, na swój status zasłużyła wytrwałą pracą, jaką włożyła w rozwój swojego talentu. Świetnie scharakteryzował to cytowany parokrotnie w niniejszej pracy Jerzy Kawalerowicz, z którym spotkała się u zarania swojej kariery, a który zaangażował ją do roli niezapomnianej Kamy w „Faraonie”- „Chciałbym jeszcze dodać, że urodziwych kobiet jest dużo, ale Babara Brylska jest po prostu kinogeniczna. Jest to połączenie osobowości z fotogenicznością, bardzo istotne w filmie. Ona istnieje na ekranie, ją się zapamiętuje. Po zaprzyjaźnieniu się jest bardzo braterska, pozbawiona egoizmu i niezwykle kontaktowa.”

Biografia Brylskiej autorstwa Rybałtowskiej jest właściwie rozwinięciem tych spostrzeżeń, które, co istotne, poczynił Kawalerowicz w chwili, gdy nasza bohaterka studiowała jeszcze na wydziale aktorskim łódzkiej Filmówki i debiutowała właściwie dużą rolą w superprodukcji. Jak się okazuje, oko miał mistrz wyjątkowo dobre.
Opinii i wspomnień o Brylskiej jako o aktorce i człowieku jest w pracy Rybałtowskiej sporo, ale ta w sumie streszcza w sobie je wszystkie. Mówi wiele o jej talencie i wskazuje na najważniejsze cechy jej osobowości.

Jeden z rozmówców autorki biografii zarzuca jej, że nie przytoczy jego wypowiedzi w całej ostrości, że ją ocenzuruje, bo jest zbyt blisko związana z bohaterką, co jednak wydaje się być obawą bardzo na wyrost. Barylska jest bowiem osobą tak daleką od typowych wyobrażeń o gwiazdach, kapryśnych i skłonnych do skandali, że doprawdy nie ma powodów by coś w opowieściach o niej tuszować. Pamiętając w jakich czasach i miejscy przyszło jej żyć, warto zaznaczyć, że nigdy jakoś szczególnie nie korzystała z przywilejów, po jakie mogła sięgać jako niekwestionowana gwiazda ekranów, rozpoznawalna na ulicy bohaterka Pana Wołodyjowskiego. Jeśli już zdążało jej się wykorzystać swój status, to by załatwić (pamiętajmy, że PRL nie kupowało się po prostu, ale załatwiało właśnie) coś bliskim i znajomym, dla siebie wyjątkowo postarała się o przydział na mieszkanie, ale to dopiero wtedy, gdy na świecie pojawiła się jej długo wyczekiwana córka.

Brylską poznajemy także z fragmentów jej zapisków w kalendarzach. Wplotła je Rybałtowska w swoją opowieść, gdy potrzeba było wejść głębiej w intymne strefy. Autorka nie stroni też od swoich osobistych wspomnień i refleksji, nie ukrywa bowiem faktu bliższej znajomości z aktorką. Dzięki wszystkim tym zabiegom, przytaczaniu wspomnień, cytatów i opinii udało się Rybałtowskiej utkać szalenie wymowny i głęboki patchwork, dzięki któremu książka „Barbara Brylska w najtrudniejszej roli” jest czymś więcej niż klasyczna biografia artystki.

Dla miłośników kina to rzecz obowiązkowa, ale także dla wszystkich tych, którzy lubią po porostu dobrze napisane biografie wyjątkowych ludzi. Pewnie tylko poszukiwacze tanich sensacji i skandali nie mają czego szukać w tej ciepłej i pełnej empatii pracy.