Sapiens Opowieść Graficzna Filary Cywilizacji Część 2

Nazwisko Yuval Noah Harari to w dzisiejszym literackim świecie wyznacznik jakości. Kiedy do księgarni trafia książka opatrzona jego nazwiskiem nie ulega wątpliwości, że będzie to światowy bestseller, a do tego kawał świetnej literatury, na najwyższym poziomie. Co więcej, nie będzie to miałki przekaz, ale rozważania o sprawach ważnych, z uwikłaniem jednostki w historię cywilizacji na czele, czego potwierdzeniem są obecne już na rynku wydawniczym tytuły prac tego autora. 

Zupełnym zaskoczeniem było jednak dla mnie odkrycie, że najnowsza książka opatrzona nazwiskiem Harari to nie tylko kooperacja autorska – za powstanie „Sapiens. Opowieść graficzna. Filary cywilizacji” współodpowiedzialność ponoszą David Vandermeulen oraz Daniel Casanave, ale i zupełnie nowa forma, na co wskazuje już tytuł. Przyznam, że moja wyobraźnia nie była na tyle rozwinięta, żeby wyobrazić sobie rozprawę intelektualną znaną z tradycyjnych odsłon Harariego z komiksowym, a do tego sprowadza się powieść graficzna, jej ujęciem. Musiałam zatem sprawdzić to osobiście. I tu wielkie zaskoczenie – „Sapiens” to nie tylko świetnie narysowany komiks, ale niezwykle wartościowa lektura, przepełniona ogromną dawką humoru i krytycznego, ironicznego spojrzenia na rozwój ludzkości.

Za warstwę literacką powieści odpowiada oczywiście Harari. W tej części, jak zaznaczono w podtytule, Autor rozprawia o podwalinach cywilizacji wskazując na najważniejsze jej filary. Zamysł sprowadza się do podróży w czasie i przestrzeni, w którą profesor Harari zabiera swoją siostrzenicę Zoe. W wędrówce tej towarzyszą im często jeszcze dwie postaci – profesor biologii – Saraswati oraz superbohaterka Doktor Fikcja, co do której szczerości intencji w opisie historii świata i mechanizmów nim rządzących wątpliwości będzie miała detektyw Lopez. 

Wędrówka rozpoczyna się w czasach prehistorycznych, krok po kroku ukazując jak od społeczności zbieracko-łowieckiej człowiek przeszedł do uprawy pszenicy i udomowił pierwsze zwierzęta, przy czym owa rewolucja agrarna, okazała się paktem z diabłem – dosłownie i w przenośni, gdyż – jak przekonuje Harari za pojawieniem się tego zboża stał sam Mefistofeles. Szybko również okazało się, że zmiana trybu życia pierwszych cywilizacji stałą się też przyczyną codziennych ich problemów. Uprawa roli okazała się żmudną pracą, pojawiły się rozmaite plagi, z którymi trudno było walczyć, pojawił się głód i epidemie, a przede wszystkim w społeczeństwie zaczęło dominować prawo siły mocniejszego, co przyczyniło się do ekspansji i licznych wojen. 

Nie brak również rozważań dotyczących wpływu rozwoju znaków graficznych na rozwój cywilizacji, w tym wiążących się z tym rozwojem prawodawstwa, które w założeniu miało być równe, a które w praktyce przez czasy Hammurabiego po Deklarację Wolności wprowadziło podziały ludności, które utrwalane były przez wieki wprowadzając hierarchiczność społeczeństw, podział na klasy i kasty. Wreszcie nie bez znaczenia było również spojrzenie na rozwój ludzkości przez pryzmat płci czy koloru skóry, który równie mocno dzieli jak pochodzenie.

Harari w inteligentny sposób prowadzi czytelnika przez tę ilustrowaną historię ludzkości, wplatając swą opowieść liczne postaci znane z kart historii lub literatury. Pojawia się zatem wspomniany król Hammurabi i jego kodeks, jest i Konfucjusz rozprawiający o istocie harmonii społecznej, są twórcy Deklaracji Praw Człowieka z Thomasem Jeffersonem na czele, jak i pojawia się Franz Kafka, John Lennon, czy Margaret Thatcher.

Jeśli zatem poszukujecie wartościowej lektury, pełnej odniesień do sztuki i podkultury, napisanej w błyskotliwy sposób z dużą dawką humoru polecam Wam gorąco tę książkę.