Horrrendalna Historia Polski: Sakramencki sarmatyzm

PO SARMACKU

HarperCollins Kids (dawniej Egmont) powraca do wznawiania książek z cykli „Strrraszna Historia” i „Horrrendalna Historia”. W przypadku tego drugiego tytułu po latach dostajemy nową edycję piątej i szóstej części cyklu. I co tu dużo mówić, zabawa, jak zwykle jest udana, pouczająca i absolutnie warta polecenia nie tylko małym czytelnikom.

Witajcie w świecie sarmackiej polski! Okres, jaki obejmuje ta książka to lata 158 (od panowania Zygmunta III) – 1733 (kiedy to na tronie Polski zasiadał August II Sas). A co w tym czasie się działo?

Oczywiście, odpowiedź na to pytanie może być tylko jedna: dużo. Historyczne aspekty są tu wymienione w ramach kalendarium, a wszystko, co je rozwija – łącznie z fascynującymi ciekawostkami – stanowi główny trzon samej publikacji. A zatem dzięki „Sakramenckiemu sarmatyzmowi” dowiecie się, jak wyglądało wznoszenie toastu butem wojewody. Zanurzycie się w świat ówczesnej broni palnej, zwanej wtedy ognistą. Przekonacie się, jak wyglądała Armia Rzeczypospolitej tamtego okresu a także sarmacka… kasa chorych. Czeka tu na Was także świat dworków i dworów. Odkryjecie role białogłowych… I całe mnóstwo innych, intrygujących widomości!

Chyba nikomu nie trzeba mówić, że seria „Strrraszna Historia” była wielkim międzynarodowym hitem, który dał początek całemu bogactwu najróżniejszych tytułów czerpiących z niej pełnymi garściami. Część z nich stanowiła uzupełnienie cyklu, czerpiące z zupełnie innych, niż historia dziedzin wiedzy, część była po prostu nim inspirowana, przez co stanowiła twory absolutnie z nim nie związane, chyba że ideowo. Powstała także nasza rodzima odpowiedź na ten cykl, „Horrrendalna Historia Polski”, poruszająca losy naszej ojczyzny i przodków, przez co jest nam zdecydowanie bliższa.

Poza tym to, co wyszło spad rąk Małgorzaty Fabianowskiej i Małgorzaty Nesteruk to godna kontynuacja tego, co serwowali nam zagraniczni autorzy. Tradycyjnie całość jest napisana jest lekko, prosto i przyjemnie, jest też tak samo zabawna i pełna wiedzy przekazywanej poprzez ową zabawę właśnie. Dzieci zostaje wciągnięte w świat fantastycznych faktów z przeszłości, poznają ciekawostki, które najbardziej do nich przemawiają poprzez swój zawadiacki wydźwięk, a zarazem ma wrażenie, że czyta dobrą książkę, a nie naukowe dzieło. Dorośli zresztą też znajdą tu coś dla siebie, tym bardziej jeśli jest w nich coś z dziecka – ja i moja lepsza połowa, którzy zaczytujemy się tymi tytułami, jesteśmy na to dobrym przykładem.

Całość wieńczy bardzo udana szata graficzna, prosta, cartoonowa, czarnobiała, ale taka właśnie powinna być. Pełna żartów obrazkowych i komiksowych wstawek, stanowi atrakcyjny dodatek dla młodego odbiorcy. A do tego mamy też świetne wydanie, na pewno przyciągające wzrok (choć ja osobiście wolałem dawne opracowanie graficzne) i dobrą cenę. Czy muszę dodawać więcej?

„TA KSIĄŻKA TO HUSARSKA SZARŻA HISTORII
Na pewno nie wiecie:
Jak wznieść toast butem pana wojewody?
Co to znaczy umartwiać się na potęgę?
Jak zrywać sejmy i prać pohańca?

Dzięki tej książce dowiecie się o szalonej polskiej szlachcie i jej złotej wolności. Przekonacie się, jak wówczas umiano jeść i pić, jak się bić i jak bujnie żyć. Kiedy zobaczycie, co wyczyniano w XVII wieku, będziecie żałować, że nie urodziliście się w siodle i z szablą w dłoni! Ta książka uzbroi was do walki ze szkolną nudą i pokaże, jak bronić wolności swoich przekonań! Nie wie mama, nie wie tata, jaki fajny był Sarmata!”

Jak zainteresować dzieci historią? Przede wszystkim pokazując im książki, które je do tego przekonają. Moim zdaniem ta właśnie taka jest. Zabawna, ale przekazuje za swoim pośrednictwem sporo wiedzy historycznej.

Kojarzycie może „Strrraszną historię”? To była seria ilustrowanych książek, które wprowadzały dzieci w świat historii. Nasza seria jest na niej wzorowana. Nie będę jednak porównywać obu serii ze sobą, uważam, że lepiej traktować je jako osobne byty. Mogę tylko powiedzieć tyle, że dla mnie ta książka była cięższa, jeśli chodzi o treść, od tamtych. Myślę, że spory udział ma w tym poruszona tutaj tematyka. Jakby nie patrzeć, mówienie o Sarmatach, wolnej elekcji i tym wszystkim, co działo się w tamtych czasach, to nie jest proste zadanie. To nie są najciekawsze dla dzieci informacje, a mimo to uważam, że książka może je zainteresować.

W tej książce znajduje się dużo informacji historycznych, jednak nie uważam, żeby dzieci mogły mieć problem z ogarnięciem ich. Wszystkie rzeczy, które mogłyby być dla nich za trudne, są wyjaśnione. Gdybym miała powiedzieć, dla dzieci w jakim wieku byłaby to książka, obstawiałaby tak koło 4-5 klasy, nie sądzę, żeby młodsi czytelnicy byli nią zainteresowani. To może być dla nich mimo wszystko za ciężki kaliber.

Ta książka jest ilustrowana. Pozwólcie, że na moment zatrzymam się przy ilustracjach. Nie musicie obawiać się tego, że będą brutalne, choć mowa tu o bitwach, orężu i śmierci. Nie ma tu nic strasznego. Tylko obawiam się jednej rzeczy – one mogą nie przemówić do dzieci. My jako dorośli doskonale znamy kontekst, w jakim padają słowa z komiksu, dla dzieci to nie będzie takie oczywiste. My będziemy się przy tym zaśmiewać do łez – one niekoniecznie. I mówię to z własnego doświadczenia, bo miałam okazję pokazać tę książkę młodemu czytelnikowi i musiałam tłumaczyć, co autor miał na myśli. Najlepiej będzie, jeśli sami najpierw zobaczycie, jak one wyglądają, a potem zdecydujecie, czy dać tę książkę dzieciom. Zwróćcie uwagę przede wszystkim na rysunki, na których postacie posługują się dawnym językiem. To może być dla młodszych czytelników nie do końca zrozumiałe.

To jest dobra rozrywka zarówno dla starszych, jak i dla młodszych czytelników. Można się z tej książki dowiedzieć sporo na temat Sarmatów. Nie musicie obawiać się tego, że książka jest wulgarna (tytuł troszkę może to sugerować). Nic z tych rzeczy. Jeśli macie w domu pasjonatów historii w wieku 11 lat i więcej, to może spokojnie być książka dla nich. Możecie czytać ją razem – wprowadzicie dzieci w świat historii i sami czegoś się dowiecie.