Poranek Ściętych Głów 1

KAWAŁ HISTORII W KOMIKSIE

Wśród zalewu tytułów, tak mangowych, jak i komiksowych wszelkiej maści, łatwo jest przejść obojętnie obok niepozornej okładki tomu „Poranka ściętych głów”. A jednak nie warto tego robić, bo to kawał wyśmienitej opowieści graficznej, która wyszła spod rąk twórców, jacy odmienili świat komiksu. A jednocześnie to też poruszająca lekcja historia, tak mocna i brutalna przy tym, że skierowana wyłącznie dla dorosłych czytelników.

W czasach szogunów ważnym stanowiskiem jest pozycja osoby testującej miecze. Takim „testerem” jest Asaemon, który przejął posadę po swoim ojcu. Na czym polega jego praca? Na sprawdzaniu wykutych mieczy na ciałach skazańców, którzy przeszli już egzekucję. Ale też i owych egzekucji dokonywaniu. I tak toczą się jego losy, które przeplatają się z losami najróżniejszych ludzi.

Za „Poranek ściętych głów” odpowiada dwóch legendarnych artystów. Pierwszym z nich jest Gōseki Kojima, zmarły w 2000 roku artysta-samouk, który pośmiertnie został wyróżniony nagrodą Eisnera, a także włączony do The Will Eisner Award Hall of Fame. Drugi to zmarły w 2019 roku Kazuo Koike, który wśród swoich prac, może pochwalić się współtworzeniem najdłuższej serii mangowej, „Golgo 13”. Razem zasłynęli przede wszystkim niezapomnianą serią „Samotny wilk i szczenię”. Serią, która zmieniła postrzeganie komiksów w Ameryce a wielu twórców zainspirowała do wytyczenia nowych kierunków w sztuce opowieści obrazkowych. To m.in. dzięki tej opowieści Frank Miller zaczął włączać do swoich prac azjatyckie elementy, co najpierw przyniosło stworzenie postaci Elektry, Dłoni czy Sticka, potem odmieniło Wolverine’a, wzbogacając go o samurajski kodeks, a apogeum osiągnęło w serii „Sin City”. Także Stan Saki w swoim „Usagim Yojimbo” wyraźnie wskazywał inspiracje tym dziełem, co widać w postaciach samotnego kozła i jego syna.

Po czymś takim można mieć wielkie oczekiwania po „Poranku ściętych głów” i… Wszystkie one zostają spełnione. Tom na pierwszy rzut oka wygląda niepozornie, jednak to prawdzie komiksowa petarda. I kawał historii zawartej na kilkuset stronach – tak historii dziejów Japonii, jak i historii komiksu. W tym pierwszym przypadku mamy opowieści oparte na historycznych faktach. Bohater co prawda jest wymyślony, ale cała reszta przywołuje autentyczne wydarzenia, przez co robi jeszcze większe wrażenie. W tym drugim przypadku czeka na nas mnóstwo rzeczy, które potem były kopiowane, inspirując kolejne pokolenia artystów. Fabularnie rzecz jest świetna, mocna i poruszająca. Ma swój klimat, ma realizm, ma wreszcie brutalność i mrok. Losy Asaemona i ludzi, z którymi się styka, wypełnione są przemocą, krwią i seksem. Nie brak tu kontrowersji, seksualnych dziwactw czy drastycznych detali, a jednocześnie pewnej iście przygodowej nuty. A wszystko to podane za pomocą brudnych, może i niewprawnych, ale fascynujących ilustracji, które robią wielkie wrażenie.

W skrócie „Poranek ściętych głów” to rewelacyjna opowieść dla dojrzałych czytelników. Mocna, wciągająca i niepozostawiająca nikogo obojętnym. Jeśli jeszcze nie macie jej w swojej kolekcji, zmieńcie to, bo jest tego warta.

Po mojej bardzo udanej przygodzie z komiksem ,,Balsamista” od razu zabrałam się do lektury kolejnego, ale w totalnie innym klimacie. Dzięki uprzejmości sztukater.pl otrzymałam pierwszy tom kultowego komiksu autorstwa Kazuo Koike i Goseki Kojima pod tytułem ,,Poranek ściętych głów”. Pierwszy raz recenzuję komiks historyczny, więc mam nadzieję, że eksperci w tym temacie wybaczą mi potknięcia oraz skupienie się na fabule, a nie na aspekcie graficznym, na którym się niestety nie znam.

Największym atutem tej mangi jest przede wszystkim atrakcyjny sposób ukazania warstwy historycznej. Akcja osadzona jest w okresie Edo. Osią fabularną jest postać głównego bohatera, którym jest Yoshitsugu – Yamada Asaemon Trzeci, piastujący stanowisko o niecodziennie brzmiącej nazwie „Magistrat odpowiedzialny za rzeczy przy pasie”. W praktyce oznacza to, że jest on testerem mieczy, który sprawdza, czy nadają się one do użytkowania przez panów feudalnych. Aby jak najlepiej ukazać kunszt oręża musi się on wykazać znajomością różnorodnych technik cięcia, co wbrew pozór nie jest zajęciem należącym do najłatwiejszych. Najczęściej takiej próby dokonuje się na skazanych na śmierć przestępcach, ale nasz bohater nie jest katem.

Charakterystyczne dla gatunku komiksu historycznego osadzonego w czasach samurajów jest wartka akcja obfitująca w wiele scen walk i rozlewu krwi, które okraszone są  specyficznym patosem, co niektórzy mogą uznać za wadę. Takie elementy można również znaleźć w ,,Poranku ściętych głów”, ale mi to zupełnie nie przeszkadzało prawdopodobnie dlatego, że to było moje pierwsze spotkanie z mangą historyczną. Oczywiście mogłabym się przyczepić do tego, że czasami fabuła była przewidywalna, ale tego nie zrobię, ponieważ nadal była dla mnie ciekawa. Najbardziej podobało mi się to, że mogłam się dowiedzieć więcej na temat historii i samych wojowników. Również bohaterowie bardzo przypadli mi do gustu, ponieważ są to postacie wielowymiarowe, a nie zbudowane na zasadzie przeciwieństwa. Nie ma w dziele Kazuo Koike i Goseki Kojima postaci wyłącznie białych i czarnych. Zbrodniarze ukazywani na kartach mangi także nie są jednowymiarowi, są nawet wyjaśnione przyczyny tego, że przeszli na złą drogę. Nie wszyscy są potworami pozbawionymi uczuć, które za wszelką cenę chcą krzywdzić ludzi i czerpią z tego niepohamowaną radość, wręcz przeciwnie – zbrodniarzami okazują się ludzie, którzy na przykład nie potrafili przezwyciężyć traum z przeszłości. Tak więc głęboko kłaniam się twórcom, ponieważ nie lubię uproszczonych rozwiązań psychologicznych, a takich w tej mandze nie ma.

Jeśli miałabym opisać sposób, w jaki manga jest narysowana, to jako laik w tej dziedzinie mogłabym powiedzieć jedynie to, że kreska jest surowa, specyficzna, zwłaszcza w scenach pełnych brutalności. Sposób prowadzenia kreski doskonale uzupełniał moje odczucia w danym momencie, co tylko utwierdziło mnie w przekonaniu, że mam do czynienia z dziełem wyjątkowym i na pewno nie dla każdego. Niektóre sceny są przepełnione brutalnością, ponieważ autorzy pokazują mroczne oblicze okresu historycznego, które wielu osobom kojarzy się z „cukierkowym kodeksem wojownika”. Wbrew pozorom różne wymiary zbrodni były na porządku dziennym i często były akceptowane przez społeczeństwo, które tłumaczyło je względami kulturowymi, czy obyczajowymi. Dlatego niejako „cieszy” mnie to, że twórcy mangi nie szli na kompromis i ukazywali zbrodnię taką jaka jest, bez odzierania jej z brutalności, z makabrycznymi szczegółami. Dla mnie takie „krwiste” ukazanie rzeczywistości jest bardzo cenne i wręcz przykuwa moją uwagę. W podobnym tonie utrzymana jest postać głównego bohatera, który dla wielu wydaje się człowiekiem z kamienia, który bez mrugnięcia okiem ścina głowy każdego, kto mu się nawinie. Dla mnie Yoshitsugu jest uosobieniem człowieka z tamtego czasu, który musiał być bezwzględnie posłuszny rozkazom, które wykonywał bez mrugnięcia okiem.

Podsumowując, ,,Poranek ściętych głów” to manga wyjątkowa pod względem scenariusza, ale i sposobu wykonania. Jestem przekonana, że wielbiciele klimatów historycznych, ale również i sensacyjnych będą usatysfakcjonowani tak samo jak ja, osoba totalnie nie zorientowana w nurcie mang, ale ceniąca interesującą fabułę i niebanalne postacie. Nie pozostaje mi nic innego, jak po prostu zachęcić Was do sięgnięcia po ten, jak i kolejne tomy.